مدیر عامل بانک قرض الحسنه مهر ایران گفت: در حال حاضر حدود سه یا سه و نیم درصد از منابع نقدینگی شبکه بانکی در قرض الحسنه‌ها است .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما  ، میز اقتصاد شبکه خبر با حضور  شمسی نژاد ،  مدیر عامل بانک قرض الحسنه مهر ایران و یاسر مرادی ، رئیس هیات مدیره بانک صادرات  به موضوع توسعه بانکداری قرض الحسنه ، چالش‌ها و راهکار‌ها پرداخت .
مقدمه مجری: امروز ۱۴ اسفند است که در تقویم رسمی کشور بعنوان روز ترویج فرهنگ قرض الحسنه نامگذاری شده و به همین بهانه امروز نخستین همایش ملی قرض الحسنه در کشور با حضور وزیر اقتصاد و فعالان نظام بانکی کشور برگزار شد که در این مراسم آقای خاندوزی بر شمولیت بانکداری قرض الحسنه و افزایش شفافیت در نظام بانکی تاکید کرد با توجه به اهمیت قرض الحسنه بعنوان نماد بزرگی از اقتصاد اسلامی و جایگاه ویژه آن در نظام بانکداری اسلامی قصد داریم در برنامه میز اقتصاد امروز بررسی کنیم چرا آن طور که باید بانکداری قرض الحسنه در نظام بانکی کشور رشد نکرده است، شمولیت مالی و عدالت در پرداخت تسهیلات در بانکداری قرض الحسنه در چه شرایطی است و در نهایت چه اقداماتی باید برای ارتقای بانکداری قرض الحسنه در نظام بانکی کشور انجام بشود؟
سوال: آقای شمسی نژاد، بهرحال همه کارشناسان به این موضوع اذعان دارند که الگوی قرض الحسنه یک الگوی بایسته و شایسته در نظام بانکداری است، اما چرا آن طور که باید و شاید در کشور ما در نظام بانکی ما اجرا نشده است؟
شمسی نژاد: استحضار دارید که موضوع قرض الحسنه از دهه‌های گذشته یکی از متغیر‌های اقتصادی و بسیار مناسب برای قشر خرد و متوسط جامعه بوده است. مدل‌های مختلفی از جمله صندوق‌های خانگی، محلی و مسجد و از این مدل‌ها وجود داشته تا در اواسط دهه هشتاد که بانک‌های قرض الحسنه در شبکه بانکی بوجود آمد، در حال حاضر عملا دو بانک قرض الحسنه که در کشور وجود دارند، بار بسیار زیادی را از موضوعات وام‌های قرض الحسنه الان به دوش می‌کشند، یک آماری خدمت شما عرض کنم در حال حاضر، منابع این دو بانک شاید ۱۶ درصد منابع قرض الحسنه کشور باشد، چون منابع قرض الحسنه در سایر بانک‌ها وجود دارد، ولی عملا ۴۰ درصد وام‌های قرض الحسنه را در کشور دارند پرداخت می‌کنند. البته میزان این وام‌ها و منابع قرض الحسنه در یک دهه اخیر، رشد خوبی داشته است یعنی اگر قبلا شاید زیر مثلا دو سه درصد منابع شبکه بانکی بوده، بخاطر موضوعات تورمی و اقتصادی کمتر استقبال می‌شده، ولی الان با مدلی که بانک‌های قرض الحسنه ایجاد کردند این نسبت افزایش پیدا کرده، همین الان منابع این دو بانک با رشد سالانه بیش از ۷۰ درصد بالاترین رشد منابع را در شبکه بانکی به خودشان اختصاص دادند البته در کنار رشد منابع از آن طرف رشد مصارف و تسهیلات قرض الحسنه است که به مردم داده می‌شود؛ بنابراین کم کم دارد آن موضوع قرض الحسنه به جایگاه خودش نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود.
سوال: ما در نظام بانکداری سند بالادستی داریم که تا این سال منابع باید به این عدد می‌رسیده است؟
شمسی نژاد: من چیزی حداقل ندیدم، ولی عملا رشد ما یا هدفگذاری ما در دو بانک قرض الحسنه این است که ما بتوانیم حداقل در گام نخست ده درصد منابع کل کشور را در حوزه قرض الحسنه داشته باشیم.
سوال: منابع کل بانکی؟
شمسی نژاد: بله، ولی الان در حال حاضر نزدیک سه یا سه و نیم درصد از منابع نقدینگی شبکه بانکی در قرض الحسنه‌ها وجود دارد با این رشدی که این دو تا بانک قرض الحسنه دارند انجام می‌دهند من فکر می‌کنم در چند سال آینده به این اعداد خواهیم رسید.
سوال: نسبت به سال گذشته چقدر رشد داشته است؟
شمسی نژاد: ما نسبت به سال گذشته نزدیک ۷۵ درصد رشد منابع داشتیم تسهیلاتمان هم در حول و حوش ۸۰ درصد رشد کرده است.
سوال: شما بانک قرض الحسنه هستید الان امسال از منابعی که داشتید چند درصدش به تسهیلات قرض الحسنه داده شده است؟
شمسی نژاد: منابع کل بانک ما قرض الحسنه است یعنی مردم در حساب‌های سپرده قرض الحسنه و جاری …
سوال: تسهیلاتی که پرداخت شد چطور؟
شمسی نژاد: تسهیلات هم همه قرض الحسنه است. ما سال گذشته در حدود ۶۰ همت تسهیلات قرض الحسنه دادیم امسال تا الان ۱۱۰ همت تا الان تسهیلات قرض الحسنه دادیم بیش از ۹۰ درصد رشد. البته منابع بانک هم به واسطه نیت خیری که همه آحاد جامعه دارند، چه افراد خرد و چه شرکت‌ها بواسطه منابعی که ایجاد می‌کنند و برای پرسنل خودشان وام قرض الحسنه می‌گیرند مراودات بسیار بسیار خوبی را ما امسال شاهد بودیم، یعنی تحول بسیار خوبی را در دولت سیزدهم در حوزه قرض الحسنه ایجاد شده، نگرش بسیار خوبی در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد ایجاد شد، و الحمدالله با افزایش سقف تسهیلات قرض الحسنه تا ۲۰۰ میلیون برای افراد حقیقی و ۵۰۰ میلیون حقوقی میزان منابع بانک از ۷۰ همت الان به نزدیک ۱۵۰ همت منابع رسیده، که ما همین منابع را دوباره به مردم قرض الحسنه وام می‌دهیم.
حسن بانکداری قرض الحسنه این است که نه سود می‌پردازد، نه شرکت داری می‌کند، نه کار سرمایه گذاری انجام می‌دهد و عملا منابعی که از این دست جمع می‌شود، تسهیلات قرض الحسنه پرداخت می‌شود.
سوال: آقای مرادی در بانک صادرات چطور؟ مثلا در سال گذشته شما چند درصد از تسهیلاتی که پرداخت کردید در آن رویکرد قرض الحسنه بوده و بحث در خبر‌ها هم بود بحث مزد خدمت و آن تغییراتی که ایجاد شده است، قدری در این خصوص توضیح بفرمایید.
مرادی: بانک‌های دیگر غیر از بانک رسالت و بانک قرض الحسنه مهر ایران، در سبد محصولات خودشان انواع سپرده‌ها را از مردم دریافت می‌کنند و انواع تسهیلات را هم پرداخت می‌کنند، در واقع بقیه بانک‌ها باید یک صورت‌های مالی شناسایی کنند و سودی را شناسایی کنند که به سهامداران خودشان این سود را پرداخت کنند.
در نتیجه منابعی که بعنوان منابع قرض الحسنه در اختیار این بانک‌ها توسط مردم سپرده گذاری می‌شود، باید این منابع اختصاص پیدا کند به تسهیلات قرض الحسنه.
ما در حالی که تکالیفی را در قانون بودجه داریم یعنی افراید که غیر از افرادی که دارای گردش حساب هستند و می‌آیند و تسهیلات می‌گیرند سایر موارد تسهیلات قرض الحسنه در بانک‌های تجاری، صرفا معمولا صرف مواردی می‌شود که در قانون بودجه بعنوان تسهیلات تکلیفی از آن یاد می‌شود مثل تسهیلات ازدواج، تسهیلات فرزندآوری، تسهیلات مددجویان کمیته امداد یا سازمان بهزیستی و یا موارد مشابهی که وجود دارد و غیر از افرادی که معدل دارند و گردش حساب دارند می‌توانند دریافت کنند. این منابع مردم متاسفانه من آمار یکه خدمت شما می‌خواهم عرض کنم در کل شبکه بانکی، نه فقط بانک صادرات، رشد مانده منابع بانکی قرض الحسنه در حال حاضر ۳۴ درصد است یعنی به نسبت سال گذشته ۳۴ درصد منابع رشد داشته در حالی که تسهیلات قرض الحسنه ۵۳ درصد افزایش پیدا کرده است، بعنوان نمونه ما در بانک صادرات ایران در حال حاضر ۵۰ همت، مانده تسهیلات قرض الحسنه ما است در حالی که مانده‌ی منابع قرض الحسنه نزد ما تنها ۴۷ هزار میلیارد تومان است پس حتی بیشتر از منابع قرض الحسنه که نزد ما وجود دارد سه هزار میلیارد تومان را هم بیشتر پرداخت کردیم اگر مردم بخواهند بروند به سمت این که منابع خودشان را به حساب‌های سپرده سرمایه گذاری را بگذارند آن طرف مابه ازایش هم مشاهده می‌کنیم که قدرت بانک‌ها برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه کاهش پیدا می‌کند و یکی از عواملی که باعث ترویج فرهنگ قرض الحسنه می‌شود این است که یکسری امتیاز‌هایی برای این حساب‌ها تعریف بشود و در نظر گرفته شود که مردم تمایل و گرایش پیدا کنند برای این که حساب قرض الحسنه باز کنند تا مابه ازای آن افراد بیشتری را بتوانند تسهیلات قرض الحسنه دریافت کنند.
سوال: اقای شمسی نژاد یک بحث، بحث عدالت است، چه در ساز و کار ایجابی، چه در پرداخت تسهیلات و اصلا کارشناسان معتقدند که اقتصاد پایدار هم در گرو همین عدالت اجتماعی است، الان دو نکته وجود دارد شما بعنوان بانک قرض الحسنه آیا آن آمایش سرزمینی را در نظر گرفتید و آن پراکنش شعبات را در کل کشور به صورت متوازن انجام دادید؟ یا این که نه برخی جا‌های کم برخوردار از این سیستم بانکی بانکداری قرض الحسنه محرومند؟ نکته دوم این که امروز آقای وزیر اقتصاد هم اشاره کرد آن‌هایی که به منابع قدرت نزدیک ترند دسترسی شان به تسهیلات بیشتر است، آیا آن شمولیتی که وزیر اقتصاد به آن اشاره کرد شما اجرا کردید در بانک قرض الحسنه، این دو تا مورد دو نکته مهمی است که به بحث عدالت مربوط می‌شود شما در این موضوعات چه کردید؟
شمسی نژاد: یکی از نکاتی که فرمودید بحث شمولیت، بسیار مهم است. ما اتفاقا در جایابی الان شعبات ما ۵۳۰ شعبه‌ای که داریم اتفاقا کمترین شعبات ما در مثلا تهران در جایی که حداقل ۵۰ درصد نقدینگی کشور در این استان و در این شهر وجود دارد کمترین شعبات را ما اینجا می‌بینیم در صورتی که ممکن است بانک‌های خصوصی و بانک‌های تجاری اینجا هستند ما پراکندگی شعب مان در اقصی نقاط کشور و جا‌های کم برخوردار است که با فرهنگ قرض الحسنه هم عجین‌تر هستند، من یک نکته به شما بگویم مثلا ما استان‌هایی داریم که نزدیک ۱۱ درصد نقدینگی آن استان نزد شبکه ماست شاید استان‌هایی هستن که بواسطه وام‌های قرض الحسنه بسیار نیازمند و مورد حمایت هستند، پس ما پراکندگی شعب مان را در شهرستان‌ها و نقاط دور افتاده قرار دادیم که بتوانند استفاده کنند.
نکته مهم تری که جدای از فرآیند شعبه محوری واقعا دیگر یک بخشی از آن دیگر فضایش دارد جدا می‌شود بحث شمولیت مالی از طریق ابزار‌های الکترونیک است، توسعه ما دیگر به سمت شعبه زدن و مکانیزم‌های فیزیکی تا یک حدی می‌تواند باشد، ولی الان ابزار‌های الکترونیکی و تسهیلات آنلاین ما و خدمات غیرحضوری ما و اسناد اعتبارسنجی غیرحضوری مان الان در اختیار همه مردم ایران قرار دارد.
ما شاید یک سال گذشته تقریبا نزدیک ۲۰ درصد افتتاح حسابمان به صورت آنلاین بود، ولی الان نزدیک ۷۰ درصد افتتاح حسابمان به صورت آنلاین است.
هر جا که اینترنت وجود دارد ما می‌توانیم ارائه سرویس و خدمات بدهیم به مردم، در حال حاضر بیش از ۳۰ درصد وام هایمان به صورت کاملا بدون مراجعه به شعبه دارد انجام می‌شود و شمولیت مالی الان طوری است که تقریبا نزدیک ده هزار نفر روزانه دارند به بانک ما وصل می‌شوند، ما در یک سال اخیر بیش از دو و نیم میلیون نفر از آحاد جامعه که عمدتا …
سوال: بحث ما این است که آن کسی که الان در یک روستایی در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کند همانقدر می‌تواند از تسهیلات قرض الحسنه بهره ببرد که فردی که در تهران نشسته استفاده کند.
شمسی نژاد: کسی که در شهرستان هست و در استان‌های محروم ما هستند می‌توانند با گردش منابع مالی شان و یا موضوعات مالی که در حساب‌های قرض الحسنه شان وجود دارد همان را استفاده می‌کند با کسی که در تهران مثلا وجود دارد هیچ تفاوتی وجود ندارد.
سوال: شما این منابع را چطور تقسیم بندی کردید؟ یعنی سقف گذاشتید که مثلا برای شعبات تهران این مبلغ تسهیلات؟
شمسی نژاد: نه بواسطه منابعی و سپرده‌ای که افراد در حساب‌های قرض الحسنه شان می‌گذارند چه در تهران و چه در شهرستان‌ها همه به صورت مساوی از این تسهیلات قرض الحسنه می‌توانند استفاده کنند و سقف ندارد.
سوال: الان شما دریافتی تان منابع تان در یک استانی کم باشد آنجا کمتر تسهیلات تعلق می‌گیرد؟
شمسی نژاد: ما الان مثلا اگر در یک استانی که مثال زدم یازده درصد منابعش پیش ماست قطعا میزان تسهیلات ما د رآن استان‌ها بیشتر از مثلا در تهران است که زیر یک درصد منابع ما در تهران بوده است.
سوال: درست است، ولی شاید در یک استانی مردم کمتر در بانک شما منابع مالی شان را گذاشته باشند، ولی آنجا از تسهیلات قرض الحسنه محروم است.
شمسی نژاد: نکته‌ای که وجود دارد، ما دو مدل تسهیلات قرض الحسنه می‌دهیم امتیازی و حمایتی؛ در حوزه امتیازی شاید نکته شما درست باشد، ولی در آن استان‌هایی که یک مقدار وضعیت مالی پایین‌تر است تسهیلات حمایتی ما خیلی بیشتر است یعنی موضوعاتی مثل تسهیلات کمیته امداد، بهزیستی و حتی اشتغال زایی که ما پرداخت می‌کنیم، در آن استان‌ها خیلی بیشتر است و شعبات ما در آن استان‌ها با حجم انبوهی از مراجعات مردم مواجه هستند.
سوال: یعنی در نهایت به گونه‌ای تقسیم بندی شده که این عدالت اجرا شود؟
شمسی نژاد: عدالت وجود داشته باشد، چه در حوزه‌ی مسائل بانکی و استفاده از ظرفیت‌های بانکی و چه استفاده از منابع بانکی، آنجا وجود دارد.
سوال: چون این را واقعا برخی از شهرستان‌ها یا شهر‌های کوچک آدم دارد می‌بیند برخی از بانک‌ها فقط، چون آن صرفه اقتصادی شان را در نظر می‌گیرند الان حتی شعبات خودشان را هم جمع کردند تبدیل به صندوق کردند، بالاخره مردم نمی‌توانند آن استفاده و آن عدالت و آن شمولیت را به صورت یکسان از آن استفاده کنند.
 اقای مرادی شما چطور در بانک صادرات این شمولیت و این عدالت در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه را چطور اجرا کردید؟
مرادی: من باز یک توضیحاتی را از فرمایشات شما عرض کنم، این که بانک وکیل سپرده گذار است این منابعی که نزد بانک‌ها هستند یکسری افراد می‌آیند و سپرده گذاری می‌کنند و نرخش هم مشخص است، مثلا ۲۰ درصد ۲۲ درصد این‌ها سپرده گذاری می‌کنند. من وقتی وکیل می‌شوم ید من به عنوان بانک ید امانی است یعنی باید امینی باشم برای کسی که سپرده گذاری کرده و آن افرادی که سهامدار من هستند پس منابع کسانی که می‌آیند پیش من سپرده گذاری می‌کنند و ما به ازایش ۲۰ درصد یا ۲۲ درصد سود دریافت می‌کنند این را که من نمی‌توانم بیایم تسهیلات قرض الحسنه بدهم مابه ازای آن باید تسهیلاتی اعطا شود که نرخ سود داشته باشد، تسهیلات قرض الحسنه صرفا یا بر اساس منابعی است که دولت در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد که در ستاد‌های تکلیفی می‌آید. اگر غیر از این باشد باید جایی باشد که مردم آنجا هم گرایش داشته باشند یعنی هر چقدر که منابع قرض الحسنه بیاید از آن طرف مصارف قرض الحسنه تعریف می‌شود، اما با این وجود بانک‌ها بخاطر این که مساعدت کنند و همراهی کنند با مردم آمدند و بخش دیگری هم از منابع و سودی که داخل حساب‌های خودشان هست را به تسهیلات قرض الحسنه اختصاص دادند.
سوال: اتفاقا، خیلی از کارشناسان به این موضوع … اصلا انتقاد همین جاست، که قرض الحسنه نباید بانک باشد، یعنی اسم بانک را از روی قرض الحسنه باید بردارید، یک سازمان مردم نهادی که مردم به همدیگر وام می‌دهند و آن سنت قرض الحسنه اجرا می‌شود. من انتقاد‌های کارشناسان را بخاطر عدم رشد این بحث سیاست بانکی د رحوزه قرض الحسنه مطالعه می‌کردم یکی از انتقادهایشان همین بود که اصلا نگاه به حوزه قرض الحسنه در نگاه مسئولین و سیاستگزاران ما باید عوض شود؛ که این اتفاقی که شما می‌گویید نیفتد.
مرادی: بهرحال بانک یک نهادی است که تعریفی که شده باید بانک سودآور باشد یک بنگاه اقتصادی است.
سوال: بانک تجاری نه قرض الحسنه
مرادی: بله بانک قرض الحسنه فعالیتش اصلا این نیست نگاهش نگاه سودآوری نیست، اما بانک‌های تجاری یک بخشی از آن سبدی که دارند قاعدتا یکسری از افراد دوست دارند … عرض کردم در بانک صادرات ۴۷ هزار میلیارد تومان مانده منابع قرض الحسنه پیش ما است، ما این را ۵۰ هزار میلیارد تومان آمدیم اعطای تسهیلات کردیم، ما نزدیک به ۱۸ هزار میلیارد تومان با ۶۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته فقط تسهیلات ازدواج دادیم که اگر نگاه کنید ۱۱۶ هزار میلیارد تومان در کل شبکه بانکی امسال فقط وام ازدواج به نزدیک به ۸۴۰ هزار نفر پرداخت شده است.
پس مطمئن باشید که بانک‌ها اگر این تکلیف مالایطاق نباشد، خودشان هم کارکنان بانک‌ها، مدیران بانک‌ها بخشی از این جامعه هستند و تمایل دارند در خدمت عموم مردم باشند و برکت کار بانکی است، من یک مثالی را هم بزنم ما انشالله بزودی در بانک صادرات از طرحی رونمایی خواهیم کرد که م یخواهیم به کل بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری که این‌ها حقوقشان را از بانک صادرات دریافت می‌کنند می‌خواهیم بیاییم تا سقف ۱۵ میلیون تومان یک سقف اعتبار به ایشان بدهیم برای این که بتوانند تا عید نوروز و عید فطر انشاالله یک خریدی را از یک سری فروشگاه‌هایی انجام بدهند. بار مالی این تقریبا ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌شود بدون صفر یعنی بدون کارمزد، بدون سود، کاملا به حالتی که به قول شما قرض الحسنه می‌شود. این باید سودش از جای دیگری در بیاید که ناشی از فعالیت‌های اقتصادی است که بانک‌های تجاری دارند انجام می‌دهند.
یک خبر خوشی را که می‌خواستم امروز عرض کنم و آقای وزیر هم اعلام کردند، این بحث کارمزد تسهیلات قرض الحسنه است، در حال حاضر به این نحو است که اگر یک نفر تسهیلات قرض الحسنه‌ای می‌گیرد، این ۴ درصد کارمزد به مانده‌ی تسهیلات در هر سال تعلق می‌گیرد یعنی اگر تسهیلات این وام سه ساله تعریف می‌شود، سه مرتبه این کارمزد و مانده تسهیلات، یعنی سال اول چهارمیلیون تومان، اگر صد میلیون تومان باشد و سال دوم آن ۴ درصد به مانده تسهیلات سال دوم و سال سوم تعلق می‌گیرد.
بر اساس مصوبه‌ای که شورای فقهی بانک مرکزی داده است و انشاالله با اعلام هیات عامل بانک مرکزی از ابتدای سال اینده، در بانک‌های قرض الحسنه مهر ایران و رسالت ابتدا و اگر مصلحت باشد در بقیه بانک‌ها، صرفا افراد یک مرتبه علی الراس برای یک مرتبه آن ۴ درصد را حالا شاید عدد کمتر از ۴ درصد هم باشد بعنوان نه کارمزد بلکه بعنوان مزد خدمت پرداخت میکنند و این به مانده هر سال تعلق نمی‌گیرد و نرخ موثر این کارمزد از ۷-۸ درصدی که بوده، می‌آید بر روی همان ۴ درصد و خیلی کاهش پیدا می‌کند، برای همان قشر نیازمند جامعه که محتاج و نیازمند دریافت تسهیلات قرض الحسنه هستند این یک خبر خوش است که مانده مبلغی که بانک از او دریافت می‌کند کاهش چشمگیری خواهد داشت.
سوال: در واقع همین بود می‌گفتند ۴ درصد است، ولی حساب که می‌شد، بازپرداختش می‌شد ۸ درصد.، به کارمندان اشاره کردید، بحث قرض الحسنه است، یک انتقادی که به بانک‌های قرض الحسنه وجود دارد که خیلی از کسانی که خودشان منابع مالی شان را هم دارند در بانک‌های قرض الحسنه قرار می‌دهند این است که می‌گویند شما چطور از پول مردم دارید به کارمندان خودتان تسهیلات قرض الحسنه پرداخت می‌کنید؟ این یک انتقادی است که بار‌ها من دیدم مطرح شده، دلیلش چیست؟ چه قانونی وجود دارد که شما از منابع مردمی به کارمند خودتان تسهیلات قرض الحسنه می‌دهید؟
شمسی نژاد: اگر بخواهیم کلی حساب کنیم، شما منظورتان کل شبکه بانکی است نه بانک قرض الحسنه.
سوال: شبکه بانکی، بهرحال بانک تجاری است می‌تواند تصمیم گیری کند، ولی قرض الحسنه قدری متفاوت است.
شمسی نژاد: در بانک‌های قرض الحسنه از محل حقوق صاحبان سهام یعنی ما یکسری سهامدارانی داریم که البته در قرض الحسنه مهر ایران ده تا بانک دولتی است آن‌ها بابت سرمایه و سود سالانه‌ای که عملکرد بانک می‌کند، یک مانده‌ای پیش ما دارد. اولا که ما پرداخت تسهیلات مان به کارمندان خودمان در بانک قرض الحسنه از محل سپرده گذاری مردم نیست، از محل حقوق صاحبان سهام بانک است. پس منابع مردم را ما تسهیلات به همکاران خودمان نمی‌دهیم این نکته اول، نکته دوم تسهیلات قرض الحسنه هم پرداخت نمی‌شود الان دیگر ممنوع شده در بانک مرکزی، استحضار دارید به شبکه بانکی ابلاغ شده مرابهه ما به همکارانمان می‌دهیم عین موردی که در شبکه بانکی وجود دارد و هیچ تفاوتی بین کارمندان قرض الحسنه و شبکه بانکی وجود ندارد، این ابهامی است که در اذهان عمومی وجود دارد، پس بنابراین هم از محل منابع مردم نیست و هم قرض الحسنه نیست با مرابهه بالاتر و نرخ‌های بالاتر از قرض الحسنه پرداخت می‌شود.
سوال: منظورم این بود که این ابهام برطرف شود.
مرادی: ببینید کارکنان بانک‌ها در حال حاضر به هیچ وجه تسهیلات قرض الحسنه دریافت نمی‌کنند از سقف ده درصد تا ۱۸ درصد تا ۲۳ درصد حتی. تسهیلاتی الان عموم مردم دارند دریافت می‌کنند کارکنان بانک‌ها هم به همان میزان از آن تسهیلات برخوردار می‌شوند و به هیچ وجه منابع قرض الحسنه مردم، من با یقین می‌گویم حتی یک ریالش بابت تسهیلات کارکنان بانک‌ها اختصاص داده نمی‌شود و این موضوع بعنوان یک مصوبه‌ای که ریاست جمهوری ابلاغ کرده و سازمان استخدامی، یک مبلغی را حتی بعنوان سقف در نظر گرفته که مانده تسهیلات کارمندان بانک، چه از آن فردی که کارمند ساده یک شعبه است تا حتی مدیران عامل بانک، از یک عددی بیشتر نمی‌تواند بشود که هر سال این عدد را بروزرسانی می‌کنند، شما هم اگر بخواهید تسهیلاتی به آن کارمند بانک بدهید اگر آن سقف را رد کرده باشد و یا به آن سقف خورده باشد به هیچ وجه آن کارمند بانک امکان دریافت تسهیلات ندارد این را برای یک مرتبه خدمت مردم عزیز ایران عرض می‌کنم که اینچنین موضوعی صحت ندراد.
سوال: بحث شفافیت را ادامه بدهیم، الان شما در بانک قرض الحسنه می‌خواهم ببینیم میزان شفافیت عملکردتان چقدر است؟ همان اتاق شیشه‌ای تشکیل شده یا نه؟ الان مثلا مشخص است که منابع تان را به چه کسانی دادید؟ چه میزان تسهیلات دادید و آن معوقات به چه صورت است؟
شمسی نژاد: اطلاعات صورت‌های مالی و تسهیلات گیرندگان ما در سایت کدات صورت‌های مالی مان منتشر می‌شود، امسال برای اولین باری بود که گزارش شش ماهه را خواستند، ما گزارش شش ماهه حسابرسی انجام دادیم، گزارش اعلام شده، حسابرس معتمد سازمان بورس، سازمان حسابرسی، حسابرس معتمد ماست ما گزارش هایمان را به صورت مدون و دوره‌ای اعلام می‌کنیم، تسهیلات ما هم کاملا شفاف، مشخص است. چون تسهیلات خرد و ریتیل هست تمامی آیتم‌های نظارتی ما تحت نظارت بانک محترم مرکزی کاملا رصد می‌شود و الحمدالله انحراف خاصی هم در تسهیلاتمان نداشتیم.
سوال: معوقاتتان هم نسبت به بانک‌های تجاری خیلی پایین است
شمسی نژاد: معوقات مان هم خیلی پایین است الحمدالله کمترین معوقه در شبکه بانکی متعلق به بانک قرض الحسنه مهر ایران است با کمتر از نیم درصد و جالب است عرض کنم که …
سوال: در سایر بانک‌ها ۵ درصداست
شمسی نژاد: متوسط داریم مثلا بانک‌های دیگر می‌رود به رقم بالاتر از ۵ درصد، ولی کمترین حد است و با تعداد تسهیلات بسیار زیاد، ما سال گذشته دو میلیون و ۶۰۰ هزار فقره تسهیلات دادیم امسال نزدیک به سه میلیون تسهیلات قرض الحسنه می‌رسیم که واقعا اعداد بسیار زیادی است و این نشان از اعتماد و حسن اعتماد مردم عزیز به حوزه قرض الحسنه است که اعتماد بسیار خوبی دارند هم به موقع اقساط شان را پس می‌دهند و هم به موقع با ما کار می‌کنند بنابراین شفافیت هست و نهاد‌های نظارتی کاملا بر موضوعات تسهیلاتی ما نظارت کامل را دارند.
سوال: و در بانک صادرات؟
مرادی: من اتفاقا از همین جا می‌خواهم استفاده کنم در بانک‌های تجاری کار به این سادگی نیست و اتفاق مثبتی که افتاد در قانون بودجه امسال آمد و قبل از آن هم بعنوان بخشنامه‌ای که وزیر اقتصاد داده بودند تمامی بانک‌ها مکلف شدند که اسامی ابربدهکاران خودشان یا بدهکارانی که بدهکاران کلان هستند را بر روی پرتال خودشان و بانک مرکزی منتشر کنند این اتفاق افتاد، ولی آنچنان که انتظار می‌رفت وقتی بانک‌ها در اتاق شیشه‌ای نشستند، آن نظارت عمومی اتفاق نیفتاد یعنی مردم بعنوان یک خواست عمومی باید بروند این صورت‌های مالی و بدهکاران کلان را ببینند و بانک‌ها را بازخواست کنند، دستگاه قضایی را بازخواست کنند و بگویند که واقعا این تسهیلاتی که اعطا شده، چرا اعطا شده و چرا بعد از این همه سال برنگشته و چه اتفاقی افتاده است؟
سوال: یعنی شما می‌فرمایید که مطالبه گری از سمت مردم انجام بشود؟
مرادی: وقتی می‌فرمایید اتاق شیشه‌ای باید یک هدفی داشته باشد نه این که فقط همه چیز شفاف باشد
سوال: خب ما سیستم خود نظارتی در بانک‌ها داریم سیستم‌های نظارتی داریم
مرادی: تعارف که نداریم، الان در حال حاضر وقتی که نرخ تسهیلات در کشور ما ۲۳ درصد است و نرخ تورم خیلی بالاتر از آن است و منابع محدود است برای اعطای تسهیلات، قاعدتا غیر از یکسری افرادی که تولید کننده هستند و می‌آیند تسهیلات میگیرند ممکن است افرادی که به قول شما دسترسی‌های راحت تری را دارند بتوانند این تسهیلات را راحت‌تر دریافت کنند و بعد ممکن است این تسهیلات نکول بشود حتما مردم بعنوان مهم‌ترین رکن نظارتی بر کلیه بانک‌ها و دولت باید این را بعنوان یک خواسته عمومی پیگیری و دنبال کنند که این تسهیلات چرا پرداخت شده و این تسهیلات کجا مصرف شده و چرا این تسهیلات نوکول شده و حتی از دستگاه محترم قضایی که …
سوال: خیلی خوب است که مردم نظارت کنند و مطالبه کنند، ولی بهتر از آن این است که قبل از آن دستگاه‌های نظارتی و آن نظارت بانک مرکزی کارش را انجام بدهد.
مرادی: بله، می‌خواهم بگویم آن قسطی که اول اتفاق افتاد و این تکه اول اتفاق افتاد و شفاف سازی صورت گرفت ما انتظار داریم که به امید خدا البته روند شروع شده و مثبت هم هست و قطعا این موارد پیگیری می‌شود و هر چه این منابع بیشتر برگردد در اختیار من بانکدار خواهد بود و می‌توانم راحت‌تر اعطای تسهیلات به مردم انجام بدهم.
سوال: آقای شمسی نژاد بحث قرض الحسنه خیلی به کسب و کار‌های خرد می‌تواند کمک کند و در نهایت بحث اشتغال، در این حوزه چه کردید؟ در حوزه قرض الحسنه ایا این تسهیلات هدفمند شد به سمت آن کسب و کار‌های خرد که بتواند کمک کند یا حتی حوزه دانش بنیان‌ها؟
شمسی نژاد: یکی از اقداماتی که امسال با همکاری دولت محترم و بانک مرکزی انجام شد بحث تسهیلات قرض الحسنه حقوقی برای اولین بار در شبکه بانکی و حداقل در دو بانک قرض الحسنه اجرایی شد، رقم آن در حدود ۵۰۰ میلیون تومان بود و انشاالله سال آینده با افزایش خوبی که خواهد داشت بتوانیم کمک به رونق و تولید کسب و کار‌های خانگی بکنیم، در حوزه دانش بنیان‌ها هم تفاهم نامه‌ای که با معاونت علمی ما بستیم بیش از هزار شرکت دانش بنیان را در سراسر کشور تامین مالی سرمایه در گردش قرض الحسنه کردیم که به مرور در حال انجام است و تعدادی از آن انجام شده و تعدادی از آن هم دارد انجام می‌شود و بخشی از آن هم انشاالله از ابتدای سال انجام می‌شود و این کمک ما به حوزه تولید است.
یکی دیگر از کار‌هایی که انجام دادیم بحث قرض الحسنه و وامی بود به اسم کالاکار، ما با نزدیک هفت هزار پذیرنده کالایی در کل کشور قراردادی که بستیم محصولات آن‌ها را به صورت قرض الحسنه می‌فروشیم، به صورت شش ماهه، یک ساله تا ۱۸ ماهه و دو ساله؛ بنابراین بخشی از وام‌های قرض الحسنه ما کمک به رونق فروش محصولات داخلی خودمان هست. در این راستا ما یک نئوبانک با یک پلتفرم جدیدی به اسم کیوبانک را امروز رونمایی کردیم در حضور وزیر محترم اقتصاد و امور دارایی که از این به بعد کسب و کار‌ها و زندگی مردم، آموزش، سفر، خرید کالا، بیمه و محصولات دیگرشان را به صورت قرض الحسنه در این پلتفرم داشته باشند با توجه به این که ما تعداد مشتریان و اکوسیستم بسیار متنوعی داریم فکر می‌کنیم یکی از اقدامات بسیار خوب در جهت رونق تولید و رونق فروش محصولات شرکت‌های دانش بنیان و تامین مالی آن‌ها این اکوسیستم‌ها هست که امروز رونمایی کردیم، گام نخست ما است و با توسعه آن‌ها فکر می‌کنیم رونق بسیار خوبی را در حوزه شرکت‌ها و کسب و کار‌های خرد خواهیم داشت.
سوال: آقای مرادی در حوزه بانک صادرات چطور؟ اشتغال، کسب و کار‌های خرد؟
مرادی: آسیب شناسی که کردیم دیدیم که خیلی از افرادی که حتی منابع وقتی به ایشان اختصاص پیدا می‌کند، امکان گذشتن از هفت خوان رستم سختی‌هایی که در شبکه بانکی وجود دارد برای دریافت تسهیلات را ندارند، آوردن دو ضامن یا بر فرض مثال شرایط اعتبارسنجی که بایداتفاق بیفتد، بخاطر همین آمدیم تمرکز بانک صادرات بر این موضوع قرار گرفته که بتوانیم دریافت تسهیلات توسط مردم را تسهیل کنیم این را دو گام مهم برایش تعریف کردیم، اولین کار این است که با آقای دکتر شمسی نژاد هم توافقاتی صورت گرفته که انشاالله محصولی را بعنوان چک الکترونیک برای اولین بار در شبکه بانکی کشور، همین چک فیزیکی که وجود دارد به صورت کاملا الکترونیک رونمایی کردیم به عنوان چک نو، که در اختیار بانک‌هایی که به صورت، مثل بانک قرض الحسنه مهر و بقیه بانک‌ها که به صورت کاملا الکترونیک و به صورت غیرحضوری می‌خواهند اعطای تسهیلات بکنند این بعنوان تضمین این تسهیلات دراختیار این افراد قرار می‌گیرد.
نکته دوم این که رفتیم بررسی کردیم از اموال و دارایی‌هایی که افراد دارد و از این بعنوان دارایی‌های راکدی که هیچ استفاده‌ای نمی‌شود مثلا سهامی که افراد در بورس دارند بعنوان جایزه خوش حسابی آن‌ها آمدیم سامانه‌ای را تعریف کردیم که این افراد به صورت کاملا الکترونیک و بدون حتی یک مرتبه مراجعه به شعب بانک صادرات، بتوانند که توثیق هوشمند سهامشان را انجام بدهند یا حتی اگر بیمه عمری دارند، تمامی این‌ها را ما برایشان اعتبارسنجی می‌کنیم نزد تمامی بانک‌های کشور اعلام کردیم و هر جایی که شبکه پرداخت اعتباری دارند حتی سایت‌هایی که به صورت اعتباری پرداخت الکترونیک دارند ما اعتبار این افراد را تضمین می‌کنیم و اگر در صورتی که تسهیلات شان هم نکول بشود در بانک صادرات انشاالله این موضوع را پرداخت می‌کنیم.
سوال: این خیلی می‌تواند کمک کند در بحث تضامین و ...
مرادی: دیگر واقعا می‌تواند کمک کند به حذف ضامن از شبکه بانکی
سوال: آقای شمسی نژاد ما در فرهنگ مان داریم در خانواده و فامیل این صندوق‌های قرض الحسنه ایجاد می‌شود و خیلی هم کمک می‌کند حمایت از این‌ها می‌شود در بانک قرض الحسنه؟
شمسی نژاد: خیلی از این صندوق‌های خانگی پیش ما حساب دارند و ما ظرفیت این‌ها را دو برابر کردیم و تسهیلات و امتیازات وام قرض الحسنه این‌ها یعنی علاوه بر این که از منابع خود صندوق‌های خانگی ما تسهیلات پرداخت می‌کنیم با توجه به گردش منابع مالی که پیش ما دارند ما ظرفیت تسهیلات قرض الحسنه آن‌ها را هم افزایش می‌دهیم که انشاالله بتوانیم به صورت کاملا غیرحضوری، میزان ظرفیت وام دهی این صندوق‌های خانگی را هم رشد بدهیم. یک نکته‌ای که مانده در پایان خدمت شما بگویم، چون امروز هم افتتاح شد، بحث اوراق قرض الحسنه برای اولین بار در کشور بود، ما بعد از مدت‌ها مصوبات کمیته فقهی بورس را داشتیم در خصوص اوراق قرض الحسنه، ولی امروز توانستیم اولین اوراق قرض الحسنه را در بورس منتشر کنیم، شرایطش مشابه سپرده گذاری در بانک است و شرایط تسهیلاتی که از این قبل افراد و سازمان‌ها می‌گیرند بسیار بسیار خوب است و انشاالله بتوانیم ابزار‌های نوینی را در حوزه قرض الحسنه توسعه و ترویج بدهیم.

source