از میزبانی۶ میلیون گردشگر تا ثبت ملی لوازم شخصی اسدآبادی

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در این هفته خبر رسید که قرار است معاونت میراث فرهنگی و کمیته ملی یونسکو ایران در برگزاری رویدادهای مشترک و تأثیرگذار پیرامون مواریث ملموس و ناملموس فرهنگی، همکاری کنند.

این خبر را علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در دیدار با علی‌اکبر متکان، دبیرکل کمیته ملی یونسکو در ایران داد. در این جلسه، ضمن تاکید بر مراودات بیشتر و کمک یونسکو در ثبت جهانی آثار، مقرر شد همکاری دو نهاد در گرامیداشت میراث فرهنگی ناملموس و رویدادهای فراملی بیشتر شود.

از دیگر مصوبات این جلسه، تشکیل کمیته مشترکی میان معاونت میراث فرهنگی و کمیته ملی یونسکو-ایران برای اجرای رویدادهای مرتبط و مناسبتی بود.

برنامه‌ریزی برای حضور مؤثر ایران در اجلاس پیش روی یونسکو (۱۵ نوامبر) با توجه به مسئولیتی که قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در کمیته فرهنگی یونسکو-ایران دارد و همچنین انعکاس اخبار و فعالیت‌های گسترده میراث فرهنگی به یونسکو جهانی، از دیگر موارد مطروحه در این جلسه بود.

واجد ارزش دانستن ۶۸ اثر برای ثبت ملی

خبر دیگر در حوزه ثبت آثار تاریخی هم اینکه قرار است ۶۸ اثر به عنوان واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی شناخته شوند از جمله تابلوهای نقاشی، فرش‌های نفیس، قرآن‌های خطی و لوازم شخصی برجای مانده از سیدجمال‌الدین اسدآبادی.

جدیدترین جلسه شورای ملی ثبت آثار منقول کشور با حضور اعضای حقیقی و حقوقی شورا، در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد.

در این جلسه، ۷۴ پرونده در قالب آثار تاریخی منقول از سوی ادارات کل میراث فرهنگی، گردشگری تهران، قم، فارس و خوزستان در شورای ملی ثبت ارائه شد و در پایان بررسی پرونده‌ها، ۶۸ اثر واجد ارزش ثبت در فهرست آثار ملی و ۳ اثر واجد ثبت در فهرست آثار باارزش تاریخی (فهرست ذیربط آثار ملی) شناخته شدند.

از ۷۴ اثر ارائه شده به شورا، ۵۷ اثر از مجموعه‌های نفیس تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و ۱۷ اثر متعلق به بخش خصوصی و دیگر نهادهای دولتی بود، که در این میان می‌توان به آثار شاخصی همچون ۸ کتاب قرآن خطی نفیس متعلق به سازمان حج و زیارت و آستان مقدس شاهچراغ (ع)، مجموعه لوازم شخصی برجای مانده از سیدجمال‌الدین اسدآبادی متعلق به موزه مجلس شورای اسلامی، ۱۱ تخته فرش نفیس تاریخی متعلق به موزه فرش، ۲ اثر شامل مجموعه آثار با عنوان شیشه‌های لوله‌ای متعلق به معبد چغازنبیل با قدمت ایلامی میانه، ۱۳ تابلو تاریخی با تکنیک رنگ روغن و تعدادی از لوازم و ابزارآلات تاریخی علمی و اشیا موزه‌ای و مجسمه‌های نفیس هنری اشاره کرد.

میزبانی از ۶ میلیون گردشگر خارجی تا پایان سال

اگرچه قرار بو تا سال ۱۴۰۴ حدود ۲۰ میلیون گردشگر داشته باشیم اما این بار علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی در برنامه صف اول که از شبکه یک سیما پخش شد گفت: بعد از شیوع بیماری کرونا در شهریور سال ۱۴۰۱ روند صعودی ورود گردشگران خارجی به کشور را داشتیم به نحوی که تا آن زمان‌حدود ۴۱۷ هزار گردشگر ورودی داشتیم به خصوص که بحث لغو روادید با عراق را نیز انجام شده بود. اما با وقایعی که افتاد این روند کاهش محسوسی پیدا کرد.

وی افزود: تعداد زیادی گردشگر ورودی از آذربایجان داشتیم که به دلیل مسائل مختلفی که وجود دارد این آمار به یک دهم کاهش پیدا کرد. ملاحظات برای صدور روادید گردشگران کشور همسایه دیگر عملاً تعداد گردشگران ورودی از آن هم ۵۰۰ هزار نفر کاهش پیدا کرد. اما این روند در اواخر سال با اقدامات انجام گرفته بهتر شد. الان در ۷ ماه سال ۱۴۰۲ حدود سه میلیون و ۹۰۰ هزار گردشگر ورودی داریم. که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴ درصد رشد داشته است.

همکاری با کشور چین و لغو روادید با این کشور از طریق قرار گرفتن این در فهرست ۲۰ مقصد گردشگری این کشور بی تأثیر نبود. لغو روادید گروهی با روسیه نیز که دو ماه از اجرایی شدن آن می‌گذرد نیز انجام شده است.

وی ادامه داد: ما طرح تردد گردشگران کشورهای همسایه را خودروی شخصی را نیز اجرا کردیم البته لغو روادید با ۶۰ کشور نیز در دستور کار است. پیش بینی می‌شود با روند رو به رشدی که در جذب گردشگران خارجی داریم به استثنای بازارهایی که در حال حاضر مبادلات گردشگر با آنها کاهش محسوس داشته میزبان حدود ۶ میلیون گردشگر خارجی باشیم.

شالبافیان گفت: بازار گردشگری دنیا مبتنی بر بازار کشورهای همسایه است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. گردشگری درون منطقه‌ای هست از این رو بسیاری از گردشگران سلامت از کشورهای همسایه به ایران سفر می‌کنند. بنابر اعلام وزارت بهداشت از بین بیش از چهار میلیون گردشگری که در کل سال وارد ایران شدند یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر با هدف گردشگری سلامت به ایران آمدند. بنابراین غیر از هدف تفریح و زیارت گردشگران با هدف سلامت هم سفر کرده‌اند.

میراث‌فرهنگی در پایان کار ساختمان‌ها باید دیده شود

سید عزت الله ضرغامی در سلسله نشست‌های میراث فرهنگی با موضوع معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی که با حضور صاحب نظران، فعالان حرفه‌ای و مدیران حوزه معماری و شهرسازی در دفتر معاونت میراث فرهنگی برگزار شد، با اشاره به ضرورت معرفی الگوهایی برای شهرسازی و ساخت بناهای شهری متناسب با نمادهای ایرانی و اسلامی، بر طرح پیشنهادهایی برای ارائه به دولت و دیگر مسئولان در راستای جبران عقب‌ماندگی‌های دهه‌های گذشته تأکید کرد.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه زیبایی یک اصل زیربنایی و مورد پذیرش همه است، ادامه داد: تلفیق خلاقیت و نوآوری با نمادهای معماری ایرانی_اسلامی برای ارائه مدل‌های عملیاتی متعدد به مردم ضرورت دارد.

مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در این نشست گفت: پیش تر در شورای انقلاب فرهنگی جلساتی برگزار شده بود و درباره معماری بحث‌هایی مطرح و مصوباتی هم داشتند اما همان موقع هم من گفتم این مصوبات راه به جایی نخواهد برد و همین گونه نیز شد.

وی افزود: در این میان موضوعات مهم در حوزه معماری، دانشگاه است اما در این میان نیز آفتی که وجود دارد تقلید است که این مسئله باعث شده تا شاهد ناهنجاری بصری در معماری در کشور هستیم که در حوزه‌های مختلف تأثیرگذار است.

مصوبات نشست به برنامه هفتم توسعه اضافه شود

امیر فرجامی عضو شورای تدوین مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی نیز در این نشست گفت: پیشنهاد من این است که با توجه به تمدید یک ساله برنامه هفتم توسعه، مصوبات این جلسات به برنامه هفتم توسعه اضافه شود. اینکه وضعیت معماری به این روز افتاده است دلیلش سرعت تحولات، اتفاقات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. در کنار دانشگاه‌ها و نهادهای علمی، دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای تدوین شرایط مناسب معماری و شهرسازی نقش مهمی دارند.

حامد مظاهریان معمار نیز در سخنانی در این جلسه گفت: معماری آئینه و بازتاب‌دهنده سبک زندگی جامعه خودش است بنابراین اگر اکنون ما از وضعیت معماری‌مان گلایه داریم تمام آن چیزی است که از دل جامعه بر می‌آید.

جای خالی ضوابط توسعه شهری ارائه شده توسط وزارت میراث فرهنگی

این هفته سلسله نشست‌های میراث فرهنگی (گذشته، حال و آینده) با موضوع «معماری و شهرسازی ایرانی و اسلامی آنچه که هست و آنچه که باید باشد» و با همکاری معاونت میراث فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ساختمان ارگ آزادی برگزار شد.

در این برنامه جمعی از کارشناسان به همراه مهدی چمران نیز حضور داشتند و محمد حسن طالبیان معاون سابق میراث فرهنگی گفت: معماران و مشاوران با تاریخ بیگانه هستند. قبل از اینکه باغ ایرانی ثبت جهانی شود؛ هر زمان کسانی می‌خواستند پارک یا باغی ایجاد کنند شبیه به باغ ژاپنی می‌ساختند. اما الان به معماران و پیمانکاران می‌گویند که باغ ایرانی می‌خواهیم. اگر ما در این زمینه درست ترویج کنیم و آموزش بگذاریم خیلی مهم است.

وی بیان کرد: متأسفانه دانشگاه‌ها با دستگاه‌های اجرایی فاصله زیادی دارند اما وزارت میراث فرهنگی می‌تواند به این موضوع ورود کند. قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی فرهنگی مهم است یک بار دیگر این قانون را بخوانید. برای دستگاه‌های مختلف وظیفه گذاشته شده که هر کدام باید چه کار کنند. اتفاقاً دغدغه همین است که شهرهای تاریخی بتوانند با خلاقیت مردم ادامه پیدا کنند اگر این اجرایی شود سندهای دیگر اتفاق می‌افتد.

طالبیان با بیان اینکه حفظ الگو مهم است گفت: ما برای ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامان رفته بودیم. این پرونده نواقص زیادی داشت ما شانس آوردیم که ثبت شد. چون به دلایل زیادی می‌خواستند این پرونده را رد کنند. ارزیاب می‌گفت این ساختمان‌ها چیست چند اداره و بانک بودند که معماری آنها اصلاً شبیه به معماری خشکه چین نبود. ارزیاب می‌گفت که اداره‌ها این منظر را بهم ریخته‌اند. آیا معمار این بناها، نمی‌توانسته از همین معماری خشکه چین الگو بگیرد؟ آیا کور بوده که این بانک را با معماری غیر همخوان ندیده است؟

نادیه ایمانی عضو هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی در این برنامه گفت: به صورت فطری درس معماری با درس‌های دیگر متفاوت است. شاید در دانشگاه هیچ کاستی نداشته باشیم اما اتفاقی که در بیرون می‌افتد مهم است. دانشجو به ما می‌گوید حرف‌هایی که شما در اینجا می زنید با خارج از دانشگاه در محیط کار متفاوت است و ما می‌گوئیم موظف هستیم آنچه هست را به شما بگوییم.

وی گفت: ما در زمینه نقد معماری کم کار کرده ایم و آنچه که می‌گذرد را ارزیابی و ارزشیابی نکرده ایم. اگر بتوانیم محله به محله آنچه اتفاق افتاده را ثبت و بعد نقد کنیم به این معنا که ساختمان چطور ساخته شد؛ شاید جواب الگوسازی‌ها باشد باید این را در معرض عموم قرار دهیم و به بحث گذاشته شود.

برگزاری کنفرانس توسعه گردشگری ایران و چین

موزه هنر شانگهای، قصد داشت با برگزاری کنفرانس میراث فرهنگی و توسعه گردشگری چین و ایران، از ۲۳ تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳ (۱ تا ۴ آبان ۱۴۰۲) در شانگهای، گامی مؤثر در تبادل فرهنگی میان دو کشور کهن ایران و چین بردارد. این موزه به عنوان پیشگام در مبادلات فرهنگی بین المللی، روابط دوستانه‌ای با شخصیت‌های فرهنگی هنری و نهادهای فرهنگی گوناگون در ایران برقرار کرده و به طور متوالی، نمایشگاه‌هایی از ایران در چین برپا نموده است که نمایشگاه نقاشی ایرانی (مینیاتور)، نمایشگاه قالی ایرانی، نمایشگاه هنرهای سنتی و نمایشگاه مشترک هنرمندان کودک و نوجوان چینی و ایرانی، از این جمله اند.

موزه هنر شانگهای و مجمع جهانی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس شانگهای، با حفظ ارتباط نزدیک با شخصیت‌ها و نهادهای فرهنگی و گردشگری، بستر مناسبی را برای برگزاری رویداد پیش رو، فراهم کرده است. در این کنفرانس، از مدیران اجرایی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری ایران، رؤسای مؤسسه‌های فرهنگی و هنری و صاحب نظران در حوزه فرهنگ و هنر و گردشگری دعوت به عمل آمده است.

آثار ارزشمند معماری معاصر، ثبت ملی می‌شوند

علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در افتتاحیه همایش ملی «میراث معماری معاصر ایران» که به همت گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر با مشارکت معاونت میراث فرهنگی در مجموعه فرهنگی‌هنری آسمان برگزار شد، گفت: در کشور بیش از ۳۴ هزار اثر به ثبت ملی رسیده که تعدادی از این آثار در قالب «میراث معماری معاصر» ثبت شده است.

وی افزود: وزارت میراث فرهنگی در قبال معماری و شهرسازی معاصر دو تکلیف ملی دارد، اول اینکه با شناخت و ثبت آثار معماری ارزشمند تاریخی، زمینه شناسایی و درک ارزش‌ها، شاخص‌ها و معیارهای این معماری اصیل و هویت‌مند را برای نسل حاضر فراهم و موجب تداوم ارزش‌ها و غنابخشی به معماری امروز شود.

دارابی درباره وظیفه دوم وزارتخانه متبوعش اظهار داشت: با شناسایی، ثبت و حفاظت از آثار ارزشمند معماری امروز در قالب میراث معماری معاصر، فرصتی را برای شناخت و بهره‌مندی آیندگان فراهم کند. تلاش مطلوب در این راه نیازمند پشتوانه‌های علمی، دانشی و معرفتی نسبت به گذشته و حال است تا میراث نسل حاضر برای آیندگان باقی بماند.

قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور در توصیف نسل حاضر گفت: از یک سو در کشور و از سال‌های آغازین سده اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای را در همراهی با جامعه جهانی آغاز کرده تا آثار ارزشمند معماری گذشته خود را شناخته، ثبت و معرفی و با خوانش و روایت آن زمینه‌ای برای تداوم و غنای معماری معاصر فراهم کند. و از سوی دیگر تلاش کرده آثار معماری از خود به جای گذارد که درباره هویت‌مندی و ویژگی‌های آن باید گفت‌وگوها کرد.

وی تصریح کرد: معماری در طول تاریخ همواره تجلی‌گاه ویژگی‌های اجتماعی، فرهنگی، هنری، اعتقادی و اقتصادی جوامع بوده و معماری معاصر، کماکان شاهدی بر این ویژگی‌ها در دوران معاصر است. در حقیقت این روح زمانه ماست که در آئینه معماری معاصر تجلی و تبلور یافته است.

دارابی اظهار داشت: حفظ و به رسمیت شناختن این معماری، به عنوان میراث فرهنگی برای آیندگان، چالشی پیچیده است. کوشش‌های بسیاری در این زمینه انجام شده اما دستیابی به توافق جمعی در خصوص مفاهیم، ویژگی‌ها، شاخص‌ها و به تبع، مصادیق آن دشوار می‌کند.