لیلی افشار؛ نوازنده چیره‌دست گیتار که او را زود از دست دادیم/ پدید آوردن نوآوری‌های فراوان در نوازندگی و آموزش

 

 

مراسم یادمان زنده‌یاد لیلی افشار، نوازنده ایرانی گیتار کلاسیک به همت خانه موسیقی و خانه هنرمندان ایران، جمعه ۱۷ آذر ۱۴۰۲ در سالن استاد جلیل شهناز برگزار شد.

در این مراسم که با اجرای غزل نهانی شروع شد ابتدا آریا قریشی تک نوازی گیتار داشت و بعد کوارتت گیتار هنرستان پسران قطعاتی را اجرا کردند.

در بخش دوم نازنین جلالی نوازنده کلاسیک و از هنرجویان زنده‌یاد لیلی افشار در سخنانی گفت: از همه بزرگانی که اینجا حضور دارند و قرار است من در میانشان صحبت کنم، پوزش می‌طلبم. آنچه در مورد خانم افشار واضح و مبرهن است و همگی از آن اطلاع داریم، این بوده که ایشان اولین نوازنده و آهنگساز گیتار کلاسیک هستند که در سطح جهانی موفق به دریافت دکترای گیتار کلاسیک شده‌اند و جنبش زنان دنیا را به این لقب مفتخر کرده‌اند. نکته حائز اهمیت اینکه ایشان یک زن ایرانی بودند و مانند زنان ایرانی دیگر تلاش کرده‌اند و در سطح جهانی درخشیدند.
او افزود: آنچه که از پیشرفت و درجه نوازندگی ایشان می‌بینیم؛ در اثر سال‌ها تمرین، مرارت و ممارست در تمرین بوده و حاصل دشواری‌های فراوانی است که در این مسیر با آن مواجه بودند. توجه لیلی افشار به موسیقی فولکلور بسیار زیاد بوده است. ار آنجا که ادبیات فولکلور شامل دو بخش است؛ اولین بخش مختص به آثار گذشته است و بخش دوم آفرینش دوباره آثار را رقم می‌زند. خانم افشار بسیار به این موضوع توجه نشان داده و به ادبیات موسیقی فولکلور ایرانی توجه ویژه‌ای دارند که در آثارشان نیز مشخص است.
این نوازنده کلاسیک با نام بردن از ۵ قطعه معروف زنده‌یاد لیلی افشار بیان کرد: تفاوت اجرا در قطعات لیلی افشار نسبت به نوازنده‌های دیگر کاملا مشهود است. لیلی افشار معتقد است که موسیقی ایران دو نوع است؛
اول موسیقی محلی که مربوط به ایران است و با ساز گیتار قابل اجرا است و دوم بخشی از موسیقی سنتی ایران بوده که با گیتار قابل اجرا نیست. همین موضوع دلیلی می‌شود تا خانم افشار در جایی از زندگی‌اش به موسیقی ایرانی علاقمند شود. ایشان علاقمند به سه‌تار بود و زیر نظر ردیف استاد علیزاده شروع به آموختن آن می‌کنند. اما از آنجایی که در آن زمان امکان این وجود نداشت که چند ماه برای آموزش در ایران باشند، خودشان می‌گویند باتوجه به اینکه موسیقیدان حرفه‌ای بودند، سعی کرده‌اند با درک خود و کمک گرفتن از کتاب و نمونه‌های صوتی موجود، نواختن سه‌تار را بیاموزند.
جلالی در ادامه صحبت‌هایش گفت: خانم افشار نوآوری‌های فراوانی را برای موسیقی به خصوص در ساز گیتار پدید آوردند. ایشان هم نوازنده و هم مدرس درجه یکی بودند اما وقتی با خودشان صحبت می‌کنید، می‌گوید دغدغه همیشگی‌‌ام اجرا بوده است اما به هر حال نمی‌شود از تدریس هم دور افتاد. ایشان خیلی به شرح و تفسیر موسیقی علاقه داشت و در این راستا مقالات زیادی را نوشته است. روزنامه واشنگتن ایشان را اینطور توصیف کرده است: لیلی افشار فوق‌العاده معصوم، عالی، بی‌عیب و نقص و قابل توجه است.

در ادامه آرام روحانی و علی سیفی به اجرای دونوازی گیتار پرداختند.

فرزاد دانشمند (رییس هیات مدیر کانون نوازندگان کلاسیک) نیز در ادامه این مراسم گفت: از آنجایی که سخنران خوبی نیستم؛ برایتان متنی را آماده کرده‌ام که بعد از توضیحاتی، آن را می‌خوانم. چیزی که لازم می‌دانم بگویم، این است که این خبر شوکه‌کننده بود. هنوز ایشان را هنوز خیلی لازم داشتیم؛ خیلی زود رفتند و جامعه هنری را تنها گذاشتند. باتوجه به اینکه نوازنده کلاسیک هستم، روند ایشان را دنبال کردم و باید بگویم تاثیرات خانم افشار در بخش آموزش گیتار کلاسیک بسیار مشهود است.
او افزود: شاگردان بسیاری از کلاس ایشان استفاده کردند. در واقع در بدو حضور زنده‌یاد افشار در ایران، اینترنت تا این حد همه‌گیر نبود. اما مطالب کلاس‌های او بسیار جدید و تازه بود و بر همین اساس تاثیر فراوانی گذاشته است. قدر دان ایشان هستیم و باید بگوییم وجودشان در دل دوستدارانشان همیشه زنده خواهد بود.
دانشمند سپس به خواندن متنی پرداخت که حاوی بخش‌هایی از ترجمه مقالاتی درباره مدل و کیفیت کاری زنده‌یاد لیلی افشار بود.

در ادامه پریناز حیدرنژاد به تک نوازی گیتار پرداخت و بخش پایانی مراسم به اجرای کنسرتو گیتار ویوالدی در رماژور با همراهی ارکستر زهی هنرستان موسیقی پسران تهران با رهبری امیرپدرام طاهریان اختصاص داشت که با استقبال مخاطبان روبرو شد.

لیلی افشار متولد ۱۸ اسفند ۱۳۳۸ در تهران، نخستین نوازنده زن در جهان بود که در رشته اجرای گیتار کلاسیک به درجه دکترا دست یافت. او همچنین استاد موسیقی در دانشگاه ممفیس آمریکا بود. افشار همچنین به عنوان بهترین گیتاریست کلاسیک زن، برنده جایزه «ارویل ایچ. گیبسن» شده ‌است.

source