28 آذر 1402 ساعت 20:59
آیا بنزین در ایران نسبت به سایر کشورها ارزان است؟ در این مطلب قصد داریم قیمت بنزین در ایران را با کشورهای منطقه و همسایه‌های ما مقایسه کنیم.
این روزها دوباره بحث افزایش قیمت بنزین در ایران شنیده می‌شود. برخی از مسئولان، این اخبار را تکذیب می‌کنند و حتی گفته‌اند در بودجه سال 1403 نیز حرفی از گران شدن بنزین زده نشده است. با این حال بعضی‌ها هم با اظهارنظرهای خود، به این شایعات دامن می‌زنند. بعضی‌ها می‌گویند قیمت بنزین از آب هم ارزان‌تر است و به همین دلیل، هم قاچاق سوخت به کشورهای همسایه افزایش پیدا کرده و هم شاهد مصرف بی‌رویه بنزین توسط خودروهای مردم هستیم.
همچنین در روز گذشته (دوشنبه 27 آذر 1402) اختلال در سامانه هوشمند بنزین که ظاهرا به‌خاطر حمله سایبری اتفاق افتاده بود، باعث شد شایعاتی درباره قیمت و سهمیه بنزین شکل بگیرد. اما اوجی، وزیر نفت به سرعت این شایعات را تکذیب کرد و گفت هیچ طرحی برای افزایش قیمت بنزین یا سهمیه‌بندی جدید سوخت در دستور کار قرار ندارد.
قیمت بنزین در ایران واقعا ارزان است؟
اما آیا واقعا بنزین در ایران از آب هم ارزان‌تر است؟ حتما این حرف‌ها را شنیده‌اید که برخی مسئولان می‌گویند ایران ارزان ترین بنزین منطقه و حتی جهان را دارد؛ اما آیا واقعا این‌طور است؟ در این مطلب قصد داریم قیمت بنزین در ایران را با کشورهای همسایه مقایسه کنیم تا ببینیم آیا ادعای برخی افراد موافق گران شدن سوخت، صحت دارد یا خیر.
ایران تنها کشور منطقه و حتی یکی از معدود کشورهای جهان است که بنزین را با دو نرخ به مردم می‌فروشد. در حال حاضر، قیمت بنزین سهمیه‌ای برابر با 1500 تومان و قیمت بنزین آزاد برابر با 3000 تومان است. اما بیایید ببینیم در کشورهای همسایه، بنزین را با چه قیمتی به مردم می‌فروشند؟ قیمت‌های درج شده در جدول زیر با تبدیل قیمت سوخت در کشور نام برده شده به تومان به دست آمده است. برای این کار، ما نرخ دلار را 50 هزار تومان در نظر گرفته‌ایم.
| کشور | قیمت هر لیتر بنزین به تومان |
| ایران | 1500 و 3000 تومان |
| ترکمنستان | 21 هزار و 500 تومان |
| افغانستان | 50 هزار و 400 تومان |
| پاکستان | 50 هزار تومان |
| عمان | 31 هزار تومان |
| امارات | 40 هزار و 300 تومان |
| عربستان | 31 هزار تومان |
| کویت | 17 هزار تومان |
| عراق | 28 هزار و 500 تومان |
| ترکیه | 60 هزار و 500 تومان |
| ارمنستان | 38 هزار و 500 تومان |
| آذربایجان | 29 هزار و 500 تومان |
به این ترتیب با این مقایسه، متوجه می‌شویم که ترکیه، گران‌ترین بنزین را در منطقه دارد و ارزان‌ترین بنزین هم متعلق به ایران است. در واقع با تبدیل قیمت بنزین در کشور مبدا به تومان درمی‌یابیم که بنزین در ایران بسیار ارزان‌تر از سایر کشورهای منطقه است.
بر اساس برخی آمارهای منتشر شده، گفته می‌شود ونزوئلا و سودان ارزان‌ترین و هنگ کنگ گران ترین بنزین را در دنیا به مردم عرضه می‌کنند. برخی مسئولان موافق گران شدن بنزین می‌گویند با توجه به تفاوت قیمت سوخت در ایران و کشورهای همسایه، قاچاق سوخت به این کشورها افزایش پیدا کرده است.
اما چند نکته وجود دارد که باید به آنها اشاره کنیم. برای مقایسه قیمت بنزین در کشورهای مختلف، فقط نباید به تبدیل قیمت در مبدا به تومان اکتفا کنیم. میزان درآمد افراد و همچنین نرخ تورم و در کل، شرایط اقتصادی نیز در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد. ایران یکی از بالاترین نرخ‌های تورم را در جهان دارد و بیشتر کشورهایی که گفته شدند، نرخ تورم بسیار پایین‌تری نسبت به ایران دارند و درآمد کارمندان و کارگران نیز در آنجا بیشتر از ایرانی‌ها است. از سوی دیگر نباید به موضوع کیفیت بنزین نیز بی‌توجه بود؛ چرا که در این روزها آلودگی شدیدی را در کلانشهرهای ایران تجربه می‌کنیم و انگشت اتهام، علاوه بر مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها، به سمت کیفیت بنزین اشاره شده است.
همچنین باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که برخی کشورها مانند ترکیه برای هر لیتر بنزین، مالیات جداگانه‌ای دریافت می‌کنند؛ به این دلیل که چنین کشورهایی واردکننده بنزین هستند و منابع نفتی در اختیار ندارند. این در حالی است که ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین منابع نفتی را در جهان دارد و به همین دلیل انتظار این که قیمت بنزین در کشورمان نسبت به کشورهای واردکننده بنزین کمتر باشد، بی‌جا و دور از ذهن نیست.
در مورد میزان درآمد مردم نیز مثلا در امارات که بنزین را با قیمت لیتری 40 هزار تومان می‌فروشد، یک کارگر ساده بیش از 30 میلیون تومان در ماه درآمد کسب می‌کند که این میزان فاصله زیادی با درآمد یک کارگر ساده در ایران دارد. در آلمان نیز بنزین حدودا با لیتری 16 هزار تومان عرضه می‌شود، اما درآمد یک کارگر ساده در این کشور به نزدیک 50 میلیون تومان می‌رسد. در کل در بسیاری از این کشورها که بنزین گران‌تری نسبت به ایران دارند، کارگرها چندین برابر یک کارگر ایرانی درآمد کسب می‌کنند و به همین دلیل به مشکل کمتری برمی‌خورند.
در پایان باید گفت، اگر هم بنزین در ایران نسبت به برخی کشورها ارزان‌تر است، نباید به فاکتورهای درآمد، تورم، کیفیت بنزین و همچنین وجود منابع نفتی در کشورمان بی‌توجه باشیم. مسئولان باید به یاد داشته باشند که اگر قصد گران کردن بنزین را دارند، یک کارگر ایرانی یا حتی کارمند و سایر شاغل‌ها با این وضعیت تورم و شرایط افتضاح اقتصادی، توان پرداخت مبالغ بیشتر برای هر لیتر بنزین را ندارند. همچنین باید به این نکته هم اشاره کنیم که افزایش قیمت بنزین، تنها مشکل موجود نیست و با گران شدن سوخت، قیمت بسیاری از کالاهای دیگر نیز خود به خود افزایش پیدا می‌کند و به هیچ عنوان نمی‌توان جلوی شوک قیمتی در بازار وسایل مختلف را گرفت.