گزارش: حامیان مالی جام ملت‌های آسیا

به گزارش “ورزش سه”، بعد از این که میزبانی چین از هجدهمین دوره جام ملت‌های آسیای ۲۰۲۴ در ماه مه ۲۰۲۲ به دلیل همه‌گیری کرونا و سیاست «کووید صفر» این کشور توسط کنفدراسیون فدراسیون آسیا (ای‌اف‌سی) لغو شد، در نهایت اکتبر همان سال قطر در رقابت با کره جنوبی برنده شد تا در فاصله‌ای کوتاه این تورنمنت را برگزار کند.

از آن زمان تاکنون اتفاقات زیادی در فوتبال آسیا افتاده و ای‌اف‌سی شرکای جدیدی پیدا کرده است. به ویژه اعطای میزبانی دوره بعدی جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۲۷ و قراردادهای جدیدی که ای‌اف‌سی با چند حامی مالی جدید بست، برای مسیر حرکت فوتبال آسیا در سال‌های آتی تعیین کننده بودند.

چرخش به غرب
تنها چهار ماه بعد اینکه قطر به جای چین میزبان جام ملت‌های آسیا شد، عربستان سعودی نیز در رقابت با هند در نهایت امتیاز میزبانی این تورنمنت را در سال ۲۰۲۷ گرفت. با توجه به اینکه از میان چهار حامی مالی جدیدی که ای‌اف‌سی در ماه‌های گذشته با آن‌ها قرارداد بسته، دو اسپانسر از قطر و عربستان سعودی به جمع شرکای تجاری اضافه شده‌اند، چرخش این نهاد به غرب آسیا قابل ملاحظه است. حالا نیمی از شش «شریک جهانی رسمی» که بالاترین سطح اسپانسرهای مسابقات جام ملت‌های آسیا محسوب می‌شوند، از قطر و عربستان می‌آیند.

جدیدترین اسپانسر کنفدراسیون فوتبال آسیا کمتر از یک ماه به آغاز رقابت‌های جام ملت‌ها که از ۱۲ ژانویه آغاز می‌شود، شرکت هواپیمایی قطر است. دو طرف دو هفته پیش یک قرارداد اسپانسرینگ شش ساله تا ۲۰۲۹ امضا کردند که علاوه‌بر جام ملت‌های قطر شامل جام ملت‌های ۲۰۲۷ در عربستان سعودی، جام ملت‌های زنان ۲۰۲۶، جام‌های ملت‌های زیر ۲۳ سال ۲۰۲۴ تایلند و تعدادی تورنمنت دیگر می‌شود. قرارداد با خط هوایی قطر که شریک تجاری فیفا و کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی، مرکزی و کارائیب (کونکاکاف) هم هست، حقوق اسپانسرینگ مسابقات باشگاهی کنفدراسیون فوتبال آسیا را نیز دربرمی‌گیرد.

چند هفته پیش از هواپیمایی قطر، ای‌اف‌‌سی با شرکت خدمات مالی آمریکایی ویزا به عنوان اسپانسر منقطه‌ای برای جام ملت‌های آسیای ۲۰۲۳ قطر و لیگ قهرمانان در غرب آسیا قرارداد بسته بود.

شرکای سعودی
اما از میان اسپانسرهای جدید کنفدراسیون فوتبال آسیا شاید قابل توجه‌ترین قراردادها با شرکای دولتی عربستان سعودی باشد. اکتبر گذشته ای‌اف‌سی با سازمان گردشگری عربستان سعودی و کمپین «ویزیت سعودی» با دومین شرکت دولتی سعودی هم به عنوان شریک تجاری قرارداد بست. این توافق تنها چند ماه بعد از اعطای میزبانی رقابت‌های سال ۲۰۲۷ جام ملت‌های آسیا به عربستان سعودی صورت گرفت.

قرارداد با سازمان گردشگری عربستان برای ترویج کمپین «ویزیت سعودی» تا دسامبر ۲۰۲۴ اعتبار دارد و مسابقات جام ملت‌های زیر ۲۳ سال، مقدماتی المپیک زنان و جام ملت‌های زیر ۲۰ سال و زیر ۱۷ سال و جام ملت‌های فوتسال ۲۰۲۴ تایلند را هم شامل می‌شود.

سازمان گردشگری عربستان که تازه سال ۲۰۲۰ در راستای برنامه موسوم به «چشم‌انداز ۲۰۳۰» برای متنوع‌سازی اقتصاد این کشور و کاهش وابستگی به نفت تاسیس شده، برای ترویج این کمپین همزمان با کنفدراسیون فوتبال آفریقا و جام ملت‌های آفریقای ۲۰۲۴ نیز که همزمان با جام ملت‌های آسیا در ساحل عاج برگزار می‌شود، قرارداد اسپانسرینگ امضا کرده است.

علاوه‌بر آن کمپین گردشگری عربستان سعودی با پرداخت سالیانه ۲۰ میلیون یورو به لالیگا و ۲۵ میلیون یورو برای سه سال به لیونل مسی، سفیران نام‌دارتر دیگری هم به دست آورده بود. این سازمان تلاش کرده بود تا اسپانسر جام جهانی ۲۰۲۳ زنان در استرالیا و نیوزیلند هم بشود، اما با مخالفت استرالیا توافق فیفا با گردشگری سعودی لغو شد.

دیگر حامی مالی عربستانی کنفدراسیون فوتبال آسیا پروژه ۵۰۰ میلیارد دلاری ابرشهر «نیوم» است که به صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور تعلق دارد. ای‌اف‌سی در سال ۲۰۲۱ یک قرارداد سه ساله برای ترویج این پروژه با سعودی‌ها امضا کرد. این قرارداد شامل حقوق اسپانسرینگ کلیه رقابت‌های ملی و باشگاهی فوتبال آسیا در این دوره سه ساله است.

وجود این دو حامی مالی در میان شرکای کنفدراسیون فوتبال آسیا در کنار اعطای میزبانی جام ملت‌های آسیای ۲۰۲۷ به عربستان سعودی میزان افزایش فزاینده نفوذ این کشور در فوتبال آسیا را نشان می‌دهد.

این نفوذ تا حدی رفته که وقتی کنفدراسیون فوتبال آسیا به مالکیت مشترک سه باشگاه عربستانی حاضر در این فصل لیگ قهرمانان یعنی الهلال، النصر و الاتحاد ایرادی نگرفت و هیچ کدام از آنها را محروم نکرد، برخی از سایر اعضای ای‌اف‌سی این نهاد را متهم به این کردند که مقررات خودش را نادیده گرفته است.

روزنامه بریتانیایی گاردین هم در سپتامبر گزارش کرد که چندین باشگاه بزرگ شرق آسیا حتی مشغول بررسی شکایت از ای‌اف‌سی و رئیس بحرینی آن شیخ سلمان بن ابراهیم الخلیفه هستند. گاردین در آن گزارش به نقل از منابعی بدون نام بردن از آنها نوشت که شیخ سلمان به دلیل حمایت‌های مالی عربستان سعودی سعی دارد آنها را راضی نگه دارد.

سایر شرکا
علاوه‌بر سه حامی مالی قطری و عربستانی، کنفدراسیون فوتبال آسیا سه شریک تجاری دیگر هم دارد که قرارداد همگی آن‌ها را در سال‌های اخیر برای دوره‌ای سه ساله تا پایان سال ۲۰۲۴ تمدید کرده است.

گروه «ییلی»، یکی از شرکت‌های پیش‌روی چین در صنایع لبنیات و شرکت خدمات مالی ژاپنی «کردیت سایسون» که هر دو در سال ۲۰۲۱ قراردادشان را با ای‌اف‌سی برای یک دوره سه ساله دیگر تا پایان ۲۰۲۴ تمدید کردند، تنها حامیان مالی باقی‌مانده از شرق آسیا هستند.

تنها اسپانسر اروپایی ای‌اف‌سی شرکت کونتیننتال، غول آلمانی صنایع خودروسازی است. این شرکت که چندین بخش از جمله قطعه‌سازی دارد، بخش تایرسازی‌اش از سال ۲۰۱۵ حامی مالی کنفدراسیون فوتبال آسیا است. این شرکت هم در دسامبر ۲۰۲۰ قراردادش را برای یک دوره سه ساله دیگر تمدید کرد.

در سلسله ‌مراتب اسپانسرینگ جام ملت‌های آسیا علاوه‌بر «شرکای رسمی جهانی» دو «تامین‌کننده رسمی جهانی» هم وجود دارند. شرکت ژاپنی تولیدکننده اسباب‌بازی و بازی‌های کامپیوتری «کونامی» به عنوان تامین‌کننده رسمی «ئی‌فوتبال» و توسعه‌دهنده بازی معروف «پرو اوولوشن ساکر» برای جام ملت‌های آسیا، یکی از این دو تامین‌کننده است که در آغاز سال ۲۰۲۱ با ای‌اف‌سی قرارداد بست.

دیگر تامین‌کننده رسمی ای‌اف‌سی شرکت تولیدکننده ورزشی اسپانیایی «کِلمه» است که در ماه اوت گذشته با این کنفدراسیون قرارداد بست. «کِلمه» که در سال ۱۹۶۳ تاسیس شده، بلافاصله پس از بستن این قرارداد از توپ رسمی جام ملت‌های آسیا هم رونمایی کرد. اسپانسر تامین‌کننده توپ مسابقات ای‌اف‌سی در دوره پیشین جام ملت‌های آسیا سال ۲۰۱۹ در امارات متحده عربی شرکت ژاپنی «مولتن» بود. پیش از آن کمپانی آمریکایی «نایکی» از سال ۲۰۰۵ به مدت ۱۳ سال اسپانسر تامین‌کننده ورزشی کنفدراسیون فوتبال آسیا بود.

منبع: بی‌بی‌سی