ماساژ فریکشن چیست؟ چه کاربردی برای ورزشکاران دارد؟

اگر به دلیل بیماری، آسیب یا جراحی، در حرکت‌کردن یا عملکرد عادی روزانه مشکل دارید، شاید بتوانید به منظور کمک به ریکاوری از خدمات یک فیزیوتراپیست ماهر بهره‌مند شوید. فیزیوتراپیست تان ممکن است از انواع درمان‌ها و روش‌های سنتی طی توان‌بخشی شما استفاده کند. یکی از این درمان‌ها ماساژ فریکشن نامیده می‌شود.

ماساژ فریکشن (Friction massage) اغلب به فریکشن یا حرکت‌دادن عرضی یا ماساژ عرضی گفته می‌شود که یک تکنیک استفاده شده برای کاهش اثرات منفی بافت اسکار در بدن است. این تکنیک یک روش ماساژ تخصصی است که ممکن است باعث شکستن چسبندگی‌های بافتی شود که حرکات عادی را در پوست و بافت‌های زیری آن محدود کرده‌اند.

بافت اسکار و چسبندگی چیست؟

اگر به عنوان یک ورزشکار به دلیل آسیبی که دیده‌اید و یا یک شرایط ارتوپدی جراحی شوید، پزشک جراح باید پوست، تاندون‌ها و بافت عضله را طی عمل برش بدهد. وقتی اعضا بعد از جراحی بخیه می‌شوند و بهبودی حاصل می‌شود، بافت اسکار ممکن است شکل بگیرد.

بافت سالم عادی از یک ماده که کلاژن نامیده می‌شود ساخته می‌شود. این کلاژن از سلول‌هایی که در یک الگوی منظم مرتب شده‌اند تشکیل شده است. کلاژن سالم قوی است و می‌تواند در برابر نیروهای کششی که اغلب وقتی بافت‌ها کشیده می‌شوند یا تحت کشش قرار می‌گیرند، مقاومت کند.

طی فرایند بهبودی عادی بدن بعد از یک برش یا آسیب، سلول‌های کلاژن که بافت‌ها را می‌سازند یک الگوی اتفاقی را در بدنتان می‌سازند. بنابراین، بافت اسکار شکل می‌گیرد. این تجمع اتفاقی سلول‌های کلاژن فشرده و سفت بوده و به خوبی به نیروهای کششی و تنشی واکنش نشان نمی‌دهد.

نیازی نیست که حتما برای تشکیل بافت اسکار، جراحی انجام گیرد. گاهی اوقات بدن شما بعد از یک آسیب بافت نرم مانند کشیدگی تاندون یا عضله نیز بافت اسکار ایجاد می‌کند.

اگر کشیدگی عضله یا تاندون (که از کلاژن ساخته شده است) برای شما اتفاق بیفتد، بدن شما نیاز دارد تا در طول فرایند بهبودی از کلاژن جدید استفاده کند. این کلاژن جدید در یک مدل اتفاقی قرار می‌گیرد و بافت اسکار یا چسبندگی بافتی ممکن است در نتیجه این وقایع شکل بگیرد.

وقتی بافت اسکار وجود داشته باشد، ممکن است محدودیتی در حرکت عادی اعمال شود. بافت سالم کشیدنی است و با حرکت و کشش شما حرکت می‌کند. بافت اسکار خیلی سخت‌تر و محکم‌تر است. بعضی حرکات ممکن است در بافت اسکار اتفاق بیفتند، اما آنها در مقایسه با بافت سالم سفت تر و کمتر قابل انعطاف هستند.

اگر فیزیوتراپیست شما احساس کند که بافت اسکار و چسبندگی باعث محدودیت حرکتی شما شده است، آنها ممکن است از ماساژ عرضی فریکشن برای لغزیدن و سرخوردن بهتر آن قسمت از بدن استفاده کنند. این فرایند بازسازی دوباره نامیده می‌شود.

ماساژ فریکشن چه کاری انجام می‌دهد؟

وقتی فیزیوتراپیست تان از ماساژ فریکشن برای بافت اسکار یا چسبندگی استفاده می‌کند، چندین هدف می‌تواند در نظر گرفته شود. این اهداف شامل موارد زیر می‌شوند:

• حرکت دادن بافت تحت تاثیر قرار گرفته برای شکستن اسکار
• تنظیم مجدد فیبرهای کلاژن بافت
• افزایش جریان خون به بافت
• تسکین درد
• تحریک فیبرهای عصبی برای کاهش درد و بهبود فعالیت گیرنده مکانیکی

هدف اصلی هر درمانی در فیزیوتراپی کمک به حرکت بهتر و احساس بهتر فرد است. اعمال ماساژ فریکشن به ناحیه مورد نظر ممکن است یکی از روش‌های دستیابی به این هدف باشد.

تکنیک ماساژ فریکشن

اگر فیزیوتراپیست تان از ماساژ فریکشن طی درمان استفاده کند، این تکنیک می‌بایست مطابق با مراحل زیر انجام گیرد:

1. بیمار باید راحت باشد و ناحیه مورد نظر باید در معرض دید قرار بگیرد (یعنی پوشیده نباشد)
2. اگر بافت اسکار در عضله است، عضله باید راحت و شل و بدون انقباض باشد. بافت اسکار اگر در غلاف تاندن است، تاندون می‌تواند اندکی طی انجام ماساژ کشیده شود.
3. فیزیوتراپیست دو یا سه انگشت را روی محل چسبندگی یا بافت قرار خواهد داد.
4. سپس او با حرکت دادن انگشتان شروع می‌کند به صورت عمودی (در زاویه‌ای مناسب) روی اسکار شروع به نرم‌کردن فیبرهای کلاژنی کند. انگشتان و بافت زیری با همدیگر حرکت می‌کنند. ماساژ باید احساس عمیق و ناراحت‌کننده اما نه دردناکی داشته باشد.
5. کل ناحیه بافت اسکار یا چسبندگی باید تحت این تکنیک ماساژ داده شود. انجام اینکار ممکن است به چند دقیقه نیاز داشته باشد.

ماساژ فریکشن ممکن است باعث بعضی دردها در بیمار شود، اما درد باید طوری باشد که وی بتواند آن را تحمل کند. اگر ماساژ فریکشن خیلی دردناک شد، شما باید به فیزیوتراپیست تان اطلاع دهید تا در حین انجام کار با اعمال فشار کمتر، بهتر بتوانید درد را تحمل کنید.

بعد از چندین دقیقه ماساژ متقاطع فریکشن فیزیوتراپیست تان ممکن است موبیلیتی بافت را ارزیابی کند. سپس کشش‌های خاصی ممکن است برای بلندکردن بافت اسکار یا چسبندگی انجام دهد. یک برنامه ورزشی خانگی از حرکات کششی نیز ممکن است برای شما تجویز شود.

موارد منع استفاده از ماساژ فریکشن

نمونه‌هایی وجود دارند که در آنها نباید از ماساژ فریکشن استفاده شود. این نمونه‌ها شامل:

• روی یک زخم باز فعال
• در نواحی که عفونت باکتریایی وجود دارد
• در نواحی که احساس کاهش پیدا کرده است
• اگر کلسیفیکاسیون در عضله یا بافت تاندون وجود داشته باشد
• در بیمارانی که ظرفیت روانی آنها کاهش پیدا کرده طوری که قادر به گزارش‌دادن احساسات یا دردهای خود به فیزیوتراپیست نیستند.

فیزیوتراپیست شما باید روش ماساژ فریکشن را برای شما توضیح داده و به شما درباره اهداف و هر گونه خطرات مرتبط با آن توضیح دهد. اینکار به شما کمک می‌کند تا بتوانید یک تصمیم مبتنی بر آگاهی برای اینکه تمایل به این کار دارید یا خیر بگیرید.