در گذشته BMI (شاخص توده بدن) به طور گسترده‌ای به عنوان شاخصی برای سنجش سلامت شناخته شده بود؛ اما تحقیقات جدید بیانگر این است که BMI (شاخص توده بدن) همیشه دقیق‌ترین پیش بینی کننده سلامت نیست، به خصوص برای ورزشکاران. با این حال، علی‌رغم محدودیت‌هایش، BMI همچنان به عنوان یک ابزار ارزیابی اولیه و سریع در محیط‌های بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به ویژه هنگامی که با اندازه‌گیری‌های دیگر ترکیب شود. با این وجود، شواهد در حال ظهور نشان می‌دهد که بهتر است به جای تکیه بر BMI، معیارهای دیگری را در نظر بگیریم.
با ترکیب نشانگرهایی مانند نسبت دور کمر به باسن یا در این مورد، نسبت دور کمر به قد، متخصصان می‌توانند به طور موثر مراجعین خود را ارزیابی کنند و درک وسیع‌تری از سلامت آن‌ها به دست آورند. مطالعه اخیر منتشر شده در Pediatric Research به بررسی برتری بالقوه نسبت دور کمر به قد نسبت به BMI به عنوان معیاری برای سلامتی می‌پردازد.
BMI (شاخص توده بدن) از قد و وزن شما برای درک اینکه در وزن مناسبی هستید یا نه استفاده می‌کند. محاسبه BMI به صورت زیر است: وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر
BMI ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ سالم تلقی می‌شود.
بر اساس تحقیقات، BMI به تنهایی در پیش بینی سلامت متابولیک دقیق نیست و ممکن است به ویژه برای ورزشکاران، افراد مسن و کسانی که باردار هستند غیر قابل اعتماد باشد.
به عنوان مثال ورزشکاران، توده عضلانی بیشتری دارند و درصد چربی بدنشان کمتر است، بنابراین ممکن است در مقایسه با افرادی که درصد چربی بدن بالاتر و توده عضلانی کمتری دارند، BMI بالاتری داشته باشند. این اختلاف به این دلیل است که عضله از چربی متراکم‌تر است. بنابراین در حالی که افراد با درصد چربی بدن کمتر و توده عضلانی بالاتر به طور کلی سالم‌تر در نظر گرفته می‌شوند، BMI ممکن است به طور دقیق این تمایز را منعکس نکند.
اگرچه BMI به طور جهانی مناسب نیست و توده عضلانی را در نظر نمی‌گیرد، اما در یک محیط بالینی، به عنوان یک روش آسان و صرفه جویی در زمان برای ارزیابی اولیه سلامت فرد در نظر گرفته می‌شود.
نسبت دور کمر به باسن چیست؟
نسبت دور کمر به باسن (WHR) یکی از روش‌های سنجش سلامتی فرد است که با بررسی آن می‌توان به این نتیجه رسید که آیا در محدوده وزن مناسب هستید نه؟ یا اگر اضافه وزن دارید چقدر است و این اضافه وزن سلامتی شما را به تهدید می‌کند؟
بر خلاف شاخص توده بدنی (BMI) که نسبت وزن به قد را محاسبه می کند، WHR نسبت دور کمر به باسن را اندازه گیری می‌کند، همچنین میزان چربی شکم، پهلوها، کمر، باسن و پشت را تعیین می‌کند. این سنجش به نوعی از BMI قابل اعتمادتر است.
روش محاسبه نسبت دور کمر به باسن:
دور باریک‌ترین نقطه شکم (بالای ناف) بر حسب سانتی متر تقسیم بر پهن‌ترین نقطه باسن بر حسب سانتی متر. به این صورت اندازه گیری می‌شود: دور کمر را اندازه بگیرید و یادداشت کنید؛ سپس پهن ترین قسمت باسن را اندازه بگیرید و یادداشت کنید و اندازه کمر را بر اندازه باسن تقسیم کنید. به عنوان مثال، دور کمر 70 و دور باسن 90 است، نتیجه تقریباً: 1.28 سانتی متر است.
طبق گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حتی اگر وزن طبیعی دارید، WHR بیشتر از 1.0 ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی، از جمله بیماری قلبی و دیابت نوع 2 را افزایش دهد. سازمان جهانی بهداشت WHR سالم را برای زنان 0.85 یا کمتر و برای مردان 0.9 یا کمتر توصیه می‌کند. جدول نتایج WHR نشان می‌دهد که WHO چگونه خطر بیماری‌های مرتبط با وزن را طبقه بندی می‌کند.
جدول نسبت دور کمر به باسن
| نسبت دور کمر به باسن زنان | نسبت دور کمر به باسن مردان | خطر سلامتی |
| ۰.۸۰ یا کمتر | ۰.۹۵ یا کمتر | کم‌خطر |
| ۰.۸۱ تا ۰.۸۴ | ۰.۹۵ یا کمتر | متوسط |
| ۰.۸۵ یا بیشتر | ۰.۹۵ یا کمتر | پرخطر |
نسبت دور کمر به قد چیست؟
نسبت دور کمر به قد (WHtR)، که گاهی اوقات (WSR) نامیده می‌شود نیز به عنوان نشانگر سلامتی استفاده می‌شود. محاسبه آن نیز به این صورت است: دور باریک‌ترین نقطه کمر بر حسب سانتی متر تقسیم بر قد بر حسب سانتی متر.
جدول نسبت دور کمر به قد
| WHTR | کمبود وزن | وزن سالم | اضافه وزن | چاق |
| خانم‌ها | کمتر از ۴۲ درصد | ۴۲ تا ۴۸ درصد | ۴۹ تا ۵۷ درصد | بالای ۵۸ درصد |
| آقایان | کمتر از ۴۳ درصد | ۴۳ تا ۵۳ درصد | ۵۲ تا ۶۲ درصد | بالای ۶۳ درصد |
نسبت دور کمر به قد در مقایسه با BMI شاخص بهتری است
این مطالعه گسترده با هدف مقایسه دو روش پرکاربرد برای ارزیابی چربی بدن در کودکان و نوجوانان انجام شد: شاخص توده بدن (BMI) و نسبت دور کمر به قد (WHtR).
این تحقیق شامل ۷۲۳۷ کودک بود و هدف محققان تعیین این بود که کدام روش در شناسایی چربی اضافی بدن و تمایز بین چربی و توده بدون چربی دقیق‌تر است. آن‌ها داده‌های گروه شرکت‌کنندگان را طی چندین سال تجزیه و تحلیل کردند و BMI، دور کمر و قد آن‌ها را به همراه اسکن DEXA برای اندازه‌گیری مستقیم توده چربی، توده چربی تنه و توده بدون چربی اندازه‌گیری کردند.
ﻧﺴﺒﺖ دور کمر ﺑﻪ ﻗﺪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ دور کمر ﺑﻪ ﺑﺎﺳﻦ ﺷﺎﺧﺺ برتری در ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺿﺎﻓﻪ وزن و چاقی است.
نتایج
نتایج نشان داد که WHtR در ارزیابی چربی بدن موثرتر از BMI بود. WHtR در تمایز بین چربی و توده بدون چربی بهتر عمل کرد و تصویر واضح‌تری از ترکیب بدن ارائه داد به همین دلیل آن را به ابزاری قابل اعتماد برای شناسایی چربی اضافی بدن در کودکان و نوجوانان تبدیل کرد.
نتیجه گیری
این مطالعه به این نتیجه رسید که نسبت دور کمر به قد یک روش ساده و قابل اعتماد برای ارزیابی چربی بدن در جوانان است. سهولت استفاده و دقت آن، آن را به ابزاری ارزشمند برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در شناسایی و رسیدگی به چاقی در کودکان و نوجوانان تبدیل کرده است.
این تنها مطالعه‌ای نیست که BMI و نسبت دور کمر به قد را مقایسه می‌کند. مطالعه دیگری که توسط Brazilian Archive of Digestive Surgery منتشر شد، نشان داد که نسبت دور کمر به قد نسبت به BMI در اندازه گیری سلامت قلب و عروق برتر است.
نسبت دور کمر به قد می‌تواند به نشان دادن چربی‌های ذخیره شده در مرکز بدن (چربی احشایی در اطراف اندام ها) کمک کند، بنابراین می‌تواند یک شاخص مفید برای سنجش خطر ابتلا به بیماری‌ها باشد.
تهیه و ترجمه: elmevarzesh.com