انقباض‌های عضله ساق پا ممکن است در هنگام خواب، ورزش و فعالیت‌های روزمره زندگی اتفاق بیفتد که در مواردی خیلی دردناک و آزاردهنده خواهد بود که باید با کمک روش‌های موثر این مشکل را برطرف کرد. برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا امکان استفاده از روش‌های درمان پزشکی، خانگی، تمرین‌های ورزشی و داروهای مختلف وجود دارد که برای پیروی از آن‌ها باید نکات خاصی را مد نظر قرار دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع مشکلات ورزشی و درمان آن‌ها، اعم از گرفتگی عضله پشت ساق پا و غیره، سایت علم ورزش را دنبال کنید.
گرفتگی ماهیچه زمانی اتفاق می‌افتد که یک عضله به‌طور غیرارادی و ناگهانی منقبض شود و معمولا در نقطه‌ای که درد دارید ممکن است یک توده سفت را احساس کنید. بروز عارضه گرفتگی عضله پشت ساق پا در بین افراد مسن، ورزشکاران و زنان باردار یک مسئله شایع محسوب می‌شود. ازطرفی عوامل دیگری را می‌توان به‌عنوان علت گرفتگی ماهیچه پشت پا در نظر گرفت که درزمینه بروز درد تاثیرگذار هستند و برخی از مهم‌ترین موارد عبارت‌اند از:
- کم‌آبی بدن: کاهش میزان آب بدن باعث می‌شود تا عملکرد عضلات با اختلال مواجه شود و احتمال بروز گرفتگی یا اسپاسم را افزایش دهد.
- ماندن در یک موقعیت خاص برای مدت طولانی: اگر زمان زیادی را به‌صورت ایستاده کار می‌کنید ممکن است گرفتگی عضله پشت ساق پا را بیشتر از دیگر افراد تجربه کنید.
- سطوح پایین الکترولیت‌ها: کاهش میزان الکترولیت‌های بدن مانند کلسیم یا پتاسیم عامل مهم دیگری بوده که در بروز اسپاسم دخیل است و باعث می‌شود تا افراد نیازمند دریافت راه‌های درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا باشند.
- ضربه: کسانی که در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی دچار آسیب می‌شوند نیز احتمال دارد این عارضه را تجربه کنند.
- فشار به اعصاب نخاعی: در مواردی امکان دارد که اختلال‌های عصبی یا فشارهای واردشده به اعصاب نخاعی باعث بروز تنش و اسپاسم عضلانی شوند.
- داروها: برخی از داروها عوارض جانبی خاصی دارند و امکان دارد شما در طول‌درمان خود با مصرف مواردی همچون کلونازپام، زولپیدم، سرترالین، سلکوکسیب و فلوکستین دچار گرفتگی عضلات شوید که در این حالت باید با پزشک خود مشورت کنید.
باید این را هم در نظر داشته باشید که کمبود برخی از مواد مغذی نیز باعث می‌شود تا دچار اسپاسم شوید و در این حالت به‌دنبال راهی برای درمان گرفتگی عضله ساق پای خود باشید. با این حساب اگر می‌پرسید کمبود چه ویتامینی باعث گرفتگی عضلات است؟ باید به این مورد اشاره کرد که کاهش سطح ویتامین دی در بدن افراد یکی از عواملی به‌شمار می‌رود که در اسپاسم عضلات پشت ساق تاثیر دارد.
برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا که معمولا یکی از عارضه‌های رایج و دردناک به‌شمار می‌رود می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد که شامل درمان‌های خانگی، مراجعه به دکتر متخصص پا و تمرین ورزشی می‌شود. ما در این مقاله سعی داشتیم تا تمامی روش‌های موجود برای تسکین درد در هنگام بروز اسپاسم را برای شما بررسی کنیم تا درصورت بروز این عارضه بتوانید خیلی راحت‌تر با مشکل خود روبه‌رو شوید.
راه های درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا
درمان گرفتگی عضلات پا خیلی سخت و پیجیده نیست و تمامی افراد می‌توانند با دنبال‌کردن چندین راه‌کار خانگی یا انجام تمرین‌های خاصی درد ناشی از اسپاسم را کاهش دهند. به‌طور کلی این عارضه خیلی خطرناک نیست و امکان دارد برای هر فردی پیش بیاید که البته به‌دلیل درد شدید و ناگهانی، راه‌رفتن شما را برای چند دقیقه سخت می‌کند که برای رفع چنین مشکلی می‌توانید از راه‌های درمانی زیر استفاده کنید.
درمان خانگی گرفتگی عضله پشت ساق پا
به‌منظور درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا با استفاده از روش‌های خانگی می‌توانید موارد زیر را برای کاهش درد ناشی از این عارضه انجام دهید که به‌طور قابل توجهی تاثیرگذار هستند.
به اندازه کافی استراحت کنید
اگر بعد از انجام ورزش یا فعالیت‌های سنگین دچار این مشکل می‌شوید بهتر است برای مدتی به خودتان استراحت دهید تا عضله از حالت انقباض خارج شود و عملکرد طبیعی خود را داشته باشد.
دوش آب گرم بگیرید
یکی از راه‌های موثر برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا این است که برای چند دقیقه در معرض آب گرم قرار بگیرید تا خستگی ماهیچه‌های شما کم‌تر شود و درد نیز تسکین پیدا کند.
آب گرم خواص بسیار خوبی روی کاهش استرس و رفع دردهای عضلانی دارد، از این‌رو کسانی که دچار اسپاسم می‌شوند اگر چند دقیقه در وان آب گرم بمانند اثرات خوبی را مشاهده می‌کنند که این روش برای درمان خانگی گرفتگی عضلات ران پا نیز مناسب است.
از کمپرس آب سرد یا گرم استفاده کنید
چنانچه به دنبال یک روش سریع برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا باشید، بدون شک قراردادن کمپرس گرم یا سرد روی ناحیه آسیب‌دیده تاثیر بسیار خوبی برای شما به دنبال دارد.
برای این کار یک کیسه را با یخ یا آب گرم پر کنید و برای مدت‌زمان 15 تا 20 دقیقه به‌طور مستقیم روی عضله‌ای که دچار گرفتگی شده قرار دهید تا درد شما کاهش پیدا کند.
ماساژدادن عضله پشت ساق پا
زمانی که احساس می‌کنید عضله شما به‌طور ناگهانی منقبض می‌شود بهتر است برای افزایش گردش خون و خون‌رسانی بهتر به ماهیچه‌ها کمی این ناحیه را با دست یا ابزارهای مخصوص ماساژ دهید.
ماساژدادن یکی از راه‌کارهای بسیار مناسب برای درمان گرفتگی عضله است که در تسکین درد و تسریع روند بهبودی ماهیچه موثر واقع می‌شود که باید برای انجام این کار بخش آسیب‌دیده را به‌آرامی فشار دهید.
زمانی که حس کردید ماساژدادن و فشار به ماهیچه باعث افزایش درد شما می‌شود، در این حالت باید از انجام ادامه این فرایند خودداری کنید و اجازه دهید که عضله به‌مرور زمان بهبود پیدا کند.
رژیم غذایی برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا
تمامی اعضای بدن ازجمله ماهیچه‌ها برای اینکه عملکرد طبیعی داشته باشند نیاز به دریافت مواد مغذی مختلفی دارند که دسترسی به آن‌ها با استفاده از یک رژیم غذایی مناسب امکان‌پذیر است.
گرفتگی عضله پشت ساق پا نیز یکی از عارضه‌های شایع در میان افراد به‌شمار می‌رود که در مواردی امکان دارد به‌دلیل کمبود مواد مفید یا پیروی از یک برنامه غذایی ناسالم، با فواصل کوتاه‌تری اتفاق بیفتد. با این حساب ممکن است بپرسید که برای گرفتگی عضلات پا چه بخوریم؟
در اولین گام بهتر است بدن خود را هیدراته نگه دارید و به‌طور روزانه مقادیر مناسبی آب مصرف کنید که برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا بسیار موثر خواهد بود. دیگر مواد مورد نیاز بدن برای جلوگیری از بروز این عارضه عبارت‌اند از:
- منیزیم: وجود مقادیر مناسبی از منیزیم باعث می‌شود تا عصب و عضله‌های بدن عملکرد طبیعی داشته باشند. ازاین‌رو برای درمان گرفتگی عضله ساق پا از رژیم غذایی حاوی لوبیا، گردو، سیب‌زمینی، غلات کامل و سبزیجات استفاده کنید که حاوی این ماده هستند.
- پتاسیم: کمبود این ماده در بدن موجب تضعیف عضله می‌شود و همین مسئله گرفتگی ماهیچه را به‌دنبال دارد، پس افرادی که معمولا دچار این مشکل می‌شوند بهتر است مصرف مواد غذایی مختلفی همچون اسفناج، فلفل قرمز، ماهی ساردین، پرتقال، انبه، خرما و کیوی را در برنامه خود قرار دهند.
- کلسیم: برای انقباض و عملکرد عادی عضله‌ها، وجود کلسیم ضروری خواهد بود و مصرف روزانه مواد غذایی حاوی این عنصر یکی از راه‌کارهای موثر برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا است. شما می‌توانید با مصرف خوراکی‌هایی همچون لبنیات، غلات، سویا، سبزیجاتی با برگ‌های تیره و مرکبات نیاز بدن خود را برطرف کنید.
- ویتامین دی: کسانی که در برنامه خود مقادیر کم‌تری ویتامین دی مصرف می‌کنند، مستعد بروز اسپاسم هستند که برای درمان این مشکل می‌توانند مواد غذایی مختلفی مانند روغن ماهی، تخم‌مرغ و غلات غنی‌شده را در رژیم خود قرار دهند.
- سدیم: مورد مهم دیگری که باید در برنامه غذایی خود، به‌منظور جلوگیری از بروز این عارضه مد نظر قرار دهید مربوط به استفاده از مواد خوراکی حاوی سدیم است.
با توجه به اینکه رژیم غذایی حاوی این مواد مفید به شما درزمینه رفع مشکل گرفتگی عضله کمک می‌کند، باید برنامه خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که مقادیر مناسبی از تمام آن‌ها را در بربگیرد.
تمرین های اصلاحی برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا
به‌کارگیری تمرین‌های اصلاحی نیز برای بسیاری از افراد که به‌طور مداوم گرفتگی عضله پشت ساق پا را تجربه می‌کنند بسیار کارآمد است و باعث می‌شود تا درد آن‌ها خیلی سریع‌تر برطرف شود.
انجام حرکت‌های اصلاحی صحیح، روشی برای درمان گرفتگی عضله ساق پا است اما درصورتی که به‌درستی انجام نشود امکان دارد به شما آسیب بزند پس موارد زیر را با دقت در نظر بگیرید.
حرکات کششی برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا
انجام‌دادن حرکت‌های کششی معمولا به بهبود سریع‌تر اسپاسم عضلانی کمک می‌کند که برای این منظور باید در ابتدا به پشت بخوابید بعداز آن پاهای خود را به‌طوری بکشید که انگشتان به سمت سر خم شوند.
برای اینکه تاثیرگذاری حرکت کششی بیشتر باشد باید چند ثانیه در همین وضعیت باقی بمانید و سپس به‌آرامی بلند شوید، روش دیگر برای این منظور استفاده از کش ورزشی یا یک حوله برای کشیدن پا به سمت جلو است.
بلندکردن پاشنه پا برای رفع گرفتگی
برای شروع این حرکت باید دست‌ها را به یک صندلی یا سکو تکیه دهید، سپس به‌آرامی پاشنه پا را به سمت بالا ببرید و دوباره روی زمین بگذارید. تکرار این حرکت تا 15 بار و با فاصله زمانی 30 ثانیه، به درمان گرفتگی عضله ساق پا کمک می‌کند.
انجام ورزش‌های ملایم برای رفع گرفتگی
اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که همیشه دچار گرفتگی عضلات شبانه می‌شوید بهتر است هر شب قبل از خواب چندین حرکت ساده ورزشی را تکرار کنید تا این مشکل برطرف شود. برخی از تمرین‌ها عبارت‌اند از:
- درجازدن و پیاده‌روی آهسته
- حرکت روی پله‌ها
- پدال‌زدن با دوچرخه ثابت
- انجام حرکات پرشی
مراجعه به پزشک برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا
گرفتگی عضله پشت ساق پا به‌طور معمول خودبه‌خود از بین می‌رود و نیازی به مراقبت‌های درمانی توسط پزشک ندارد اما در برخی از مواقع افراد باید مراجعه به دکتر متخصص پا را جدی بگیرند که شامل موارد زیر است:
- درصورتی که گرفتگی عضله پشت ساق پا باعث بروز درد خیلی شدیدی برای شما شود.
- اگر علاوه‌بر انقباض عضله متوجه ورم، قرمزی یا هرگونه تغییر در ظاهر پوست می‌شوید، مراجعه به دکتر برای شما ضروری است.
- درصورتی که بعداز گذشت چند دقیقه همچنان ضعف عضلانی دارید که برطرف نمی‌شود.
- چنانچه گرفتگی عضله پشت ساق پا به‌طور مداوم و با فاصله زمانی کوتاه اتفاق می‌افتد.
- هنگامی که با انجام روش‌های خانگی و تمرین‌های ورزشی ساده، گرفتگی عضله برطرف نمی‌شود.
گرفتگی‌های عضلانی که شدید هستند و اغلب اتفاق می‌افتند نشانه‌ای از بروز مشکل در گردش خون، اعصاب یا متابولیسم فرد خواهد بود که نیاز به معاینه پزشکی دارد تا راه‌های درمان در اختیار شما قرار بگیرد.
درمان دارویی گرفتگی عضله پشت ساق پا
برای گرفتگی عضلات پا چه قرصی بخوریم؟ برخی از داروهای بدون نسخه یا با تجویز پزشک را می‌توان برای درمان این مشکل مورد استفاده قرار داد که تسکین‌دهنده درد هستند. داروهای شل‌کننده عضلانی ممکن است در کوتاه‌مدت برای رفع گرفتگی عضلات که ناشی از آسیب موقت هستند، استفاده شود که شامل مواردی همچون سیکلوبنزاپرین، اورفنادرین و باکلوفن می‌شود.
از دیگر داروهای موثر برای درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا باید به مواردی مانند مسدودکننده کانال کلسیم، وراپامیل، گاباپنتین و ویتامین ب کمپلکس اشاره کرد که هرکدام اثرگذاری متفاوتی دارند.
نتایج یک تحقیق در مجله علمی پژوهشی طب جنوب (دانشگاه علوم پزشکی بوشهر) بین 57 زن باردار مبتلا به گرفتگی ساق پا مراجعه کننده به سه درمانگاه منتخب شهر بوشهر از فروردین 1385 تا آبان 1386 نشان داد مصرف کلسیم موجب کاهش معنی دار در تعداد دفعات کرامپ شده است. در نتیجه، تعداد دفعات کرامپ زیاد باشد جهت کاهش آن می توان از کلسیم استفاده نمود، ولی اگر شدت کرامپ زیاد و آزاردهنده باشد تجویز کلسیم و دارونما به یک اندازه موثر می باشد. اطلاعات بیشتر
در سال‌های اخیر، تزریق دوزهای درمانی برخی از داروها نیز باعث می‌شود تا اختلال‌های عضلانی با سرعت بیشتری برطرف شوند که این مورد برای افرادی با دردهای شدید لازم است. درصورتی که گرفتگی عضله ساق پا به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت باشد معمولا پزشک علاوه‌بر داروهای مخصوص بیمار، گزینه‌های دیگری را نیز برای فرد تجویز می‌کند.
علاوه‌بر داروهای خوراکی و تزریقی درحال‌حاضر شما قادر به استفاده از پمادهای موضعی مختلفی هستید که به‌عنوان تسکین‌دهنده درد عضلانی عمل می‌کنند و نیازی به دریافت نسخه ندارند که عبارت‌اند از:
- پماد حاوی منتول
- لیدوکائین
- جوهر نعناع
راه‌های پیشگیری از بروز گرفتگی عضله پشت ساق پا
هرچند هیچ روش 100درصدی برای پیشگیری از اسپاسم ماهیچه وجود ندارد اما شما می‌توانید با درنظرگرفتن برخی از فرایندهای مختلف سلامت کلی خود را ارتقا دهید تا کم‌تر به این مشکل دچار شوید.
بهتر است از قرارگیری در معرض استرس و تنش زیاد جلوگیری کنید که برای این منظور می‌توان تمرین‌های یوگا را به‌طور منظم انجام داد. نوشیدن مقادیر کافی آب علاوه‌بر اینکه یک راه درمان گرفتگی عضله پشت ساق پا است به شما کمک می‌کند تا از بروز این مشکل نیز پیشگیری کنید. کاهش‌دادن میزان استفاده از کافئین در طول روز نیز تاثیر خوبی دراین زمینه دارد، درضمن بهتر است از مصرف دخانیات نیز خودداری کنید چراکه نیکوتین سیستم عصبی را دچار اختلال می‌کند.
