انواع استروئید: کامل ترین راهنما برای بدنسازان و ورزشکاران

این مقاله به بررسی انواع مختلف استروئید می‌پردازد و نکات مهمی را درباره هر یک از آنها ارائه می‌دهد. در ادامه، شما با انواع استروئیدهای قرصی و تزریقی، استروئیدهای مناسب برای افزایش حجم عضلات و چربی‌سوزی، و همچنین استروئیدهایی با کمترین و بیشترین عوارض جانبی آشنا خواهید شد.

استروئیدها یکی از پرطرفدارترین و بحث‌برانگیزترین موضوعات در دنیای بدنسازی و ورزش‌های قدرتی هستند. استفاده از استروئیدها نیازمند دانش کافی و آگاهی از مزایا و معایب آنها است.

علاوه بر این، کاربرد استروئیدها در بدنسازی و عوارض جانبی آنها نیز مورد بحث قرار می‌گیرد.

هدف از این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کامل است که به شما کمک کند تا با اطلاعات دقیق‌تر و کامل‌تر درباره استروئیدها تصمیم‌گیری کنید و از استفاده صحیح و ایمن از این مواد بهره‌مند شوید.

این نوشته فقط برای افزایش آگاهی بوده و مصرف خودسرانه هیچ دارویی را توصیه نمی‌کند.

استروئید چیست؟

استروئیدها گروهی از ترکیبات شیمیایی هستند که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و نقش‌های مهمی در تنظیم فرآیندهای بیولوژیکی دارند.

این ترکیبات شامل هورمون‌هایی مانند تستوسترون، ناندرولون، دیانابول و … هستند که به عنوان هورمون‌های جنسی شناخته می‌شوند.

استروئیدهای مصنوعی نیز وجود دارند که برای اهداف پزشکی و ورزشی تولید می‌شوند. این استروئیدها معمولاً برای افزایش حجم عضلانی، بهبود عملکرد ورزشی، و کاهش زمان بازیابی پس از تمرینات سخت مورد استفاده قرار می‌گیرند. (منبع)

تاریخچه استفاده از استروئیدها در ورزش

استفاده از استروئیدها در ورزش به دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد. در این دوره، ورزشکاران و بدنسازان به دنبال راه‌هایی برای افزایش عملکرد و بهبود نتایج خود بودند.

اولین گزارش‌ها از استفاده از استروئیدهای آنابولیک در مسابقات المپیک و دیگر مسابقات بین‌المللی مطرح شد. با گذشت زمان و پیشرفت علم، استفاده از این مواد افزایش یافت و به یکی از مهم‌ترین ابزارها برای دستیابی به اهداف ورزشی تبدیل شد.

در دهه ۱۹۷۰، تحقیقات علمی بیشتری در مورد اثرات و عوارض جانبی استروئیدها انجام شد. این تحقیقات نشان دادند که استفاده طولانی مدت و بی‌رویه از استروئیدها می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامت شود، از جمله بیماری‌های قلبی، مشکلات کبدی، و اختلالات هورمونی. با این حال، همچنان بسیاری از ورزشکاران به دلیل مزایای عملکردی که این مواد ارائه می‌دهند، به استفاده از آنها ادامه دادند. (منبع)

در دهه‌های اخیر، سازمان‌های ورزشی بین‌المللی مانند کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون‌های ورزشی مختلف، قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای جلوگیری از استفاده غیرقانونی استروئیدها وضع کرده‌اند. تست‌های دوپینگ و آزمایش‌های منظم از ورزشکاران انجام می‌شود تا استفاده از این مواد کنترل شود. اما همچنان بحث‌ها و چالش‌های زیادی در مورد استفاده اخلاقی و قانونی از استروئیدها در ورزش وجود دارد.

استفاده مسئولانه و آگاهانه از استروئیدها، به همراه مشاوره تخصصی، می‌تواند به کاهش خطرات و عوارض جانبی کمک کند. این موضوع به ویژه برای ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور اهمیت دارد که به دنبال بهبود عملکرد ورزشی خود هستند.

معرفی انواع هورمون‌های استروئیدی

آندروژن ( استروئید آنابولیک آندروژنیک – AAS)

هورمون‌های استروئیدی آنابولیک-آندروژنیک شامل تستوسترون و مشتقات آن هستند که به‌عنوان هورمون‌های جنسی مردانه شناخته می‌شوند.

این هورمون‌ها باعث افزایش توده عضلانی و قدرت بدنی می‌شوند و همچنین ویژگی‌های جنسی مردانه مانند رشد موهای صورت و بدن را تقویت می‌کنند. به همین دلیل جزو هورمون‌های غالب مردانه محسوب می‌شود و به صورت طبیعی در بدن مردان بیشتر از زنان تولید می‌شود.

استروئیدهای آنابولیک در پزشکی برای درمان برخی اختلالات هورمونی و عضلانی استفاده می‌شوند، همچنین مصرف این دسته از استروئیدها در ورزشکاران و بدنسازان برای افزایش عملکرد ورزشی و عضله سازی رایج است.

استروژن

هورمون‌های استروژنیک شامل استروژن‌ها مانند استرادیول هستند که به‌عنوان هورمون‌های جنسی زنانه شناخته می‌شوند. این هورمون‌ها نقش کلیدی در تنظیم چرخه قاعدگی، بارداری، و ویژگی‌های جنسی زنانه مانند رشد سینه‌ها و توزیع چربی بدن دارند.

همچنین استروژن‌ها تأثیرات مثبت بر روی سلامت استخوان‌ها و سیستم قلبی-عروقی دارند. در پزشکی، استروژن‌ها برای درمان اختلالات هورمونی زنان مانند یائسگی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک استفاده می‌شوند.

این هورمون در بدن زنان نسبت به مردان بیشتر است. در واقع یک هورمون زنانه محسوب می‌شود.

پروژسترون

پروژسترون یک هورمون استروئیدی است که در بدن انسان و بسیاری از حیوانات تولید می‌شود. این هورمون عمدتاً در تخمدان‌ها، به ویژه در دوره پس از تخمک‌گذاری، تولید می‌شود و نقش‌های مهمی در چرخه قاعدگی و بارداری ایفا می‌کند.

این یک هورمون غالب زنانه است؛ یعنی در بدن زنان بسیار بیشتر از مردان تولید می‌شود.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها دسته‌ای از هورمون‌های استروئیدی هستند که توسط غده فوق‌کلیوی تولید می‌شوند و نقش مهمی در پاسخ به استرس و تنظیم سیستم ایمنی بدن دارند.نمونه‌هایی از این هورمون‌ها شامل کورتیزول و آلدوسترون هستند.

کورتیکواستروئیدها در پزشکی برای درمان انواع بیماری‌های التهابی، خودایمنی، و آلرژیک مانند آسم، آرتریت روماتوئید، و بیماری‌های پوستی استفاده می‌شوند. این هورمون‌ها با کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی به کنترل علائم بیماری‌ها کمک می‌کنند.

انواع استروئیدهای قرصی

توضیح و معرفی استروئیدهای خوراکی

استروئیدهای خوراکی به صورت قرص یا کپسول مصرف می‌شوند و برای افزایش حجم عضلانی، بهبود عملکرد ورزشی، و کاهش چربی بدن استفاده می‌شوند.

این نوع استروئیدها به دلیل سهولت در مصرف و عدم نیاز به تزریق محبوبیت زیادی دارند. با این حال، مصرف استروئیدهای خوراکی می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند مشکلات کبدی و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد.

نام و کاربرد انواع استروئیدهای قرصی

محبوب ترین استروئیدهای قرصی که در بدنسازی مصرف می‌شوند، شامل این موارد هستند:

در ادامه، کاربرد و عوارض جانبی احتمالی انواع استروئیدهای خوراکی را توضیح می‌دهیم.

دیانابول:

• کاربرد: یکی از محبوب‌ترین استروئیدهای خوراکی برای افزایش حجم عضلانی و قدرت.
• عوارض جانبی: می‌تواند باعث مشکلات کبدی، افزایش فشار خون، و تغییرات هورمونی شود.
• دوز مناسب مصرف: 20-50 میلی‌گرم در روز.

آنادرول:

• کاربرد: به طور گسترده‌ای برای افزایش وزن و حجم عضلانی استفاده می‌شود.
• عوارض جانبی: می‌تواند باعث احتباس آب، مشکلات کبدی و تغییرات در سطح هورمون‌ها شود.
• دوز مناسب مصرف: 50-100 میلی‌گرم در روز.

وینسترول:

• کاربرد: برای کاهش چربی و افزایش توده عضلانی خشک استفاده می‌شود.
• عوارض جانبی: می‌تواند باعث مشکلات کبدی، کاهش کلسترول خوب (HDL) و افزایش کلسترول بد (LDL) شود.
• دوز مناسب مصرف: 25-50 میلی‌گرم در روز.

آناوار:

• کاربرد: بیشتر برای افزایش قدرت و حجم عضلانی بدون افزایش وزن زیاد استفاده می‌شود. همچنین در دوره‌های کاهش چربی برای حفظ عضلات نیز کاربرد دارد.
• عوارض جانبی: نسبت به بسیاری از استروئیدهای دیگر عوارض کمتری دارد، اما می‌تواند باعث مشکلات کبدی و تغییرات در سطح کلسترول شود.
• دوز مناسب مصرف: 20-80 میلی‌گرم در روز.

تورینابول:

• کاربرد: برای افزایش حجم عضلانی خشک و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌شود. اغلب توسط ورزشکاران و بدنسازان به دلیل عدم تبدیل به استروژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• عوارض جانبی: می‌تواند باعث مشکلات کبدی و اختلالات هورمونی شود.
• دوز مناسب مصرف: 20-50 میلی‌گرم در روز.

هالوتستین:

• کاربرد: برای افزایش قدرت و حجم عضلانی استفاده می‌شود. همچنین به دلیل افزایش شدت تمرینات و بهبود عملکرد ورزشی مورد توجه قرار می‌گیرد.
• عوارض جانبی: بسیار قوی بوده و می‌تواند عوارض جدی مانند مشکلات کبدی و تغییرات رفتاری را به همراه داشته باشد.
• دوز مناسب مصرف: 5-25 میلی‌گرم در روز.

پروویرون:

• کاربرد: بیشتر به عنوان یک آنتی‌استروژن استفاده می‌شود و برای کاهش اثرات منفی استروژن در بدن و افزایش سختی و تراکم عضلانی کاربرد دارد.
• عوارض جانبی: نسبت به سایر استروئیدها عوارض کمتری دارد، اما می‌تواند باعث مشکلات کبدی و اختلالات هورمونی شود.
• دوز مناسب مصرف: 25-75 میلی‌گرم در روز.

کلن بوترول:

• کاربرد: به عنوان یک محرک بتا-۲ آگونیست استفاده می‌شود و بیشتر برای کاهش چربی بدن و افزایش عملکرد تنفسی استفاده می‌شود. (این دارو از نظر ساختار شیمیایی، استروئید نیست ولی اثرات مشابهی برای چربی سوزی دارد).
• عوارض جانبی: می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، اضطراب، و مشکلات قلبی شود.
• دوز مناسب مصرف: 20-40 میکروگرم در روز، با افزایش تدریجی تا 120-140 میکروگرم در روز.

انواع استروئید های تزریقی

توضیح و معرفی استروئیدهای تزریقی

استروئیدهای تزریقی به صورت آمپول یا ویال‌های مایع در عضلات تزریق می‌شوند. این نوع استروئیدها به دلیل اثرات طولانی مدت و کاهش عوارض جانبی کبدی نسبت به استروئیدهای خوراکی مورد توجه هستند.

استروئیدهای تزریقی معمولاً برای افزایش حجم عضلانی، قدرت، و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌شوند.

نام و کاربرد استروئیدهای تزریقی

معروف ترین و رایج ترین استروئیدهای تزریقی که در بدنسازی استفاده می‌شوند:

تستوسترون انانتات:

• کاربرد: افزایش حجم عضلانی و قدرت، بهبود عملکرد ورزشی.
• عوارض جانبی: احتباس آب، آکنه، افزایش فشار خون، تغییرات خلق و خو.
• دوز مناسب مصرف: 250-500 میلی‌گرم در هفته.

تستوسترون سایپیونات:

• کاربرد: افزایش حجم و قدرت عضلانی، بهبود عملکرد جنسی.
• عوارض جانبی: مشکلات کبدی، آکنه، ریزش مو، احتباس آب.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

تستوسترون پروپیونات:

• کاربرد: افزایش حجم عضلانی و کاهش چربی، بهبود عملکرد ورزشی.
• عوارض جانبی: درد در محل تزریق، آکنه، افزایش فشار خون.
• دوز مناسب مصرف: 100-200 میلی‌گرم هر دو روز یکبار.

تستوسترون سوسپانشن:

• کاربرد: افزایش سریع حجم و قدرت عضلانی.
• عوارض جانبی: افزایش فشار خون، آکنه، تغییرات خلق و خو.
• دوز مناسب مصرف: 50-100 میلی‌گرم روزانه.

سوستانون:

• کاربرد: افزایش حجم و قدرت عضلانی، افزایش استقامت.
• عوارض جانبی: احتباس آب، آکنه، افزایش فشار خون.
• دوز مناسب مصرف: 250-500 میلی‌گرم در هفته.

ناندرولون (دکا دورابولین):

• کاربرد: افزایش حجم عضلانی و بهبود ترمیم بافت‌ها.
• عوارض جانبی: احتباس آب، کاهش تستوسترون طبیعی، مشکلات جنسی.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

بولدنون:

• کاربرد: افزایش توده عضلانی با کیفیت، افزایش اشتها.
• عوارض جانبی: افزایش فشار خون، آکنه، افزایش سطح استروژن.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

ترنبولون استات:

• کاربرد: افزایش قدرت و حجم عضلانی، کاهش چربی بدن.
• عوارض جانبی: تعریق شبانه، بی‌خوابی، افزایش فشار خون.
• دوز مناسب مصرف: 50-100 میلی‌گرم هر دو روز یکبار.

ترنبولون انانتات:

• کاربرد: افزایش حجم عضلانی و قدرت، بهبود عملکرد ورزشی.
• عوارض جانبی: افزایش فشار خون، تعریق شبانه، تغییرات خلق و خو.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

ترنبولون هگزا (پارابولان):

• کاربرد: افزایش حجم عضلانی و کاهش چربی بدن.
• عوارض جانبی: مشکلات قلبی، تعریق شبانه، افزایش فشار خون.
• دوز مناسب مصرف: 150-300 میلی‌گرم در هفته.

ترنبولون میکس:

• کاربرد: ترکیبی از انواع ترنبولون برای افزایش حجم و قدرت عضلانی.
• عوارض جانبی: افزایش فشار خون، تعریق شبانه، تغییرات خلق و خو.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

وینسترول تزریقی:

• کاربرد: کاهش چربی و افزایش توده عضلانی خشک.
• عوارض جانبی: درد در محل تزریق، افزایش سطح کلسترول بد.
• دوز مناسب مصرف: 50 میلی‌گرم هر دو روز یکبار.

مسترون:

• کاربرد: افزایش سختی و تراکم عضلانی، کاهش چربی بدن.
• عوارض جانبی: آکنه، افزایش ریزش مو، افزایش سطح کلسترول بد.
• دوز مناسب مصرف: 200-400 میلی‌گرم در هفته.

پریموبولان:

• کاربرد: افزایش توده عضلانی با کیفیت و کاهش چربی بدن.
• عوارض جانبی: کمتر از سایر استروئیدها، اما می‌تواند مشکلات کبدی و تغییرات هورمونی ایجاد کند.
• دوز مناسب مصرف: 400-600 میلی‌گرم در هفته.

بهترین استروئیدها برای افزایش حجم

استروئیدهای افزایش حجم عضلانی به منظور افزایش سریع و قابل توجه حجم و قدرت عضلانی استفاده می‌شوند. این استروئیدها با افزایش سنتز پروتئین و احتباس نیتروژن در عضلات، بهبود عملکرد ورزشی و افزایش قدرت را تسهیل می‌کنند.

انواع استروئید های مناسب برای افزایش حجم عضلات، اغلب توسط بدنسازان و ورزشکاران حرفه‌ای برای دستیابی به نتایج سریع و ملموس مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نام و کاربرد برخی از استروئیدهای مناسب برای حجم:

1. دیانابول: یکی از محبوب‌ترین استروئیدهای خوراکی برای افزایش سریع حجم عضلانی و قدرت.
2. آنادرول: به طور گسترده‌ای برای افزایش وزن و حجم عضلانی استفاده می‌شود.
3. تستوسترون انانتات: افزایش حجم عضلانی و قدرت با دوره‌های تزریقی بلند مدت.
4. سوتانون: ترکیبی از تستوسترون‌ها برای افزایش استقامت و حجم عضلانی.
5. ناندرولون (دکا دورابولین): موثر در افزایش حجم عضلانی و بهبود ترمیم بافت‌ها.

بهترین استروئیدها برای چربی‌سوزی

استروئیدهای چربی‌سوز به منظور کاهش درصد چربی بدن و بهبود ترکیب بدنی استفاده می‌شوند. این استروئیدها با افزایش متابولیسم و کاهش احتباس آب، به دستیابی به بدنی خشک و عضلانی کمک می‌کنند.

این نوع استروئیدها اغلب در دوره‌های پیش از مسابقات بدنسازی برای افزایش تفکیک عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند

نام و کاربرد برخی از استروئیدهای مناسب برای چربی‌سوزی:

1. وینسترول: مناسب برای کاهش چربی و افزایش توده عضلانی خشک.
2. کلن بوترول: به عنوان یک محرک چربی‌سوز قوی و افزایش عملکرد تنفسی.
3. آناوار: افزایش قدرت و حجم عضلانی بدون افزایش وزن زیاد و کمک به چربی‌سوزی.
4. ترنبولون استات: موثر در کاهش چربی بدن و افزایش قدرت عضلانی.
5. مسترون: افزایش سختی و تراکم عضلانی و کاهش چربی بدن.

کم عوارض‌ترین استروئیدها

برخی استروئیدها به دلیل ساختار شیمیایی خاص و عدم تبدیل به استروژن، عوارض جانبی کمتری نسبت به سایرین دارند. این استروئیدها معمولاً برای دوره‌های بلند مدت و حفظ توده عضلانی در دوره‌های کاهش وزن استفاده می‌شوند.

استروئیدهایی که به استروژن تبدیل نمی‌شوند، خطر ابتلا به عوارض جانبی مانند ژنیکوماستی و احتباس آب را کاهش می‌دهند. همچنین، دوزهای پایین‌تر و مدت زمان کوتاه‌تر مصرف این استروئیدها می‌تواند به کاهش عوارض جانبی کمک کند.

نام و کاربرد برخی از کم عوارض‌ترین استروئیدها:

1. آناوار: کمترین عوارض جانبی و مناسب برای افزایش قدرت و حجم عضلانی.
2. پریموبولان: دارای عوارض جانبی کم و مناسب برای افزایش توده عضلانی با کیفیت.
3. تورینابول: کم عارضه و موثر در افزایش حجم عضلانی خشک.

خطرناک‌ترین استروئیدها

معرفی استروئیدهای با بالاترین خطرات و عوارض جانبی
برخی استروئیدها به دلیل قدرت بالای آنابولیکی و آندروژنی، می‌توانند عوارض جانبی شدیدی را به همراه داشته باشند. این استروئیدها معمولاً برای دوره‌های کوتاه مدت استفاده می‌شوند و نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارند.

توضیح دلایل خطرناک بودن آنها
این استروئیدها می‌توانند باعث مشکلات جدی مانند افزایش خطر بیماری‌های قلبی، اختلالات کبدی و کلیوی، تغییرات شدید هورمونی و مشکلات روانی شوند. استفاده نادرست و بدون نظارت پزشکی از این استروئیدها می‌تواند خطرات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند.

نام و کاربرد برخی از خطرناک‌ترین استروئیدها:

1. ترنبولون: عوارض جانبی شدید مانند تعریق شبانه، افزایش فشار خون و تغییرات خلق و خو.
2. هالوتستین: بسیار قوی با خطرات جدی برای کبد و تغییرات رفتاری شدید.
3. دیانابول: افزایش سریع حجم عضلانی همراه با عوارض جانبی شدید کبدی و هورمونی.
4. آنادرول: موثر در افزایش وزن اما با خطرات بالای احتباس آب و مشکلات کبدی.

کاربرد استروئیدها در بدنسازی

استروئیدها در بدنسازی برای بهبود عملکرد، افزایش توده عضلانی و تسریع فرآیند ریکاوری استفاده می‌شوند. ورزشکاران معمولاً استروئیدها را به صورت دوره‌های چرخه‌ای (چرخه‌های افزایش حجم و کاهش چربی) استفاده می‌کنند تا از بهترین نتایج بهره‌مند شوند.

استفاده از استروئیدها باید با برنامه‌های تمرینی منظم و رژیم‌های غذایی مناسب همراه باشد تا اثرات مطلوب‌تری حاصل شود.

تاثیر استروئیدها بر عملکرد و رشد عضلانی

استروئیدها با افزایش سنتز پروتئین، احتباس نیتروژن و افزایش تعداد سلول‌های عضلانی، به بهبود عملکرد و رشد عضلانی کمک می‌کنند.

این مواد همچنین توانایی ورزشکاران را در تحمل فشارهای بالای تمرینی افزایش می‌دهند، که منجر به تمرینات شدیدتر و بهره‌وری بیشتر می‌شود.

عوارض جانبی انواع استروئید

عوارض کوتاه مدت و بلند مدت

استروئیدها می‌توانند عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدتی داشته باشند.

عوارض کوتاه مدت شامل افزایش آکنه، تغییرات خلق و خو، افزایش فشار خون و احتباس آب می‌شود.

عوارض بلند مدت می‌تواند شامل مشکلات جدی کبدی، قلبی و عروقی، اختلالات هورمونی و حتی ریسک بالای سرطان باشد.

تاثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی

استروئیدها می‌توانند تاثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشند.

افزایش تهاجم، اضطراب، افسردگی و مشکلات خواب از جمله تاثیرات روانی منفی مصرف استروئیدها هستند.

همچنین، مصرف طولانی مدت استروئیدها می‌تواند منجر به تغییرات غیرقابل برگشت در سطح هورمون‌های بدن و سیستم‌های مختلف شود.

استفاده مسئولانه از استروئیدها

نکات مهم برای کاهش خطرات و عوارض:
برای کاهش خطرات و عوارض مصرف استروئیدها، مهم است که مصرف‌کنندگان اطلاعات کافی در مورد دوزهای مناسب، مدت زمان استفاده و زمان‌های استراحت بین دوره‌ها داشته باشند.

توصیه‌های پزشکی و مشاوره‌ای
مشاوره با پزشکان و متخصصان تغذیه و ورزش می‌تواند به کاهش خطرات و بهبود نتایج استفاده از استروئیدها کمک کند. همچنین، استفاده از مکمل‌های حمایتی و رعایت رژیم‌های غذایی مناسب می‌تواند به حفظ سلامت عمومی و کاهش عوارض جانبی کمک کند.

نتیجه‌گیری

خلاصه‌ای از نکات مهم مقاله
استروئیدها در بدنسازی می‌توانند به بهبود عملکرد ورزشی، افزایش حجم عضلانی و کاهش چربی بدن کمک کنند. با این حال، مصرف استروئیدها ممکن است عوارض جانبی جدی برای سلامت جسمی و روانی به همراه داشته باشد. استفاده مسئولانه و با نظارت پزشکی می‌تواند خطرات را کاهش دهد.

توصیه‌های نهایی برای خوانندگان
خوانندگان باید قبل از استفاده از استروئیدها، اطلاعات کامل و دقیق در مورد مزایا و معایب آن‌ها را جمع‌آوری کنند. مشاوره با مربی بدنسازی می‌تواند به کاهش خطرات و دستیابی به نتایج بهتر کمک کند.

همیشه به خاطر داشته باشید که سلامت بلند مدت شما مهم‌ترین اولویت است و نباید آن را به خطر بیندازید.