مشهد، اصفهان و اهواز؛ شکستن آخرین سدهای ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران

مسئله حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران پس از چند دهه محدودیت در سالهای اخیر توجه بیشتری را به خود جلب کرده است.

این محدودیت، تبدیل به یکی از نمادهای نابرابری جنسیتی در ایران شده و همین باعث شد تلاش‌های بسیاری برای از بین بردن آن آغاز شود. در سال‌های اخیر بالاخره این سد ترک برداشت و تابوی تاریخی ممنوعیت ورود زنان ایرانی به ورزشگاه با فشار بین‌المللی فیفا و فعالیت‌های داخلی به تدریج شکسته شد اما سرعت این تغییرات چندان راضی کننده نبود.

اولین بار پس از چند دهه مسابقه فینال لیگ قهرمانان آسیا بین پرسپولیس ایران و کاشیما آنتلرز ژاپن میزبان ورود زنان ایرانی به ورزشگاه آزادی برای تماشای یک مسابقه فوتبال بین المللی بود. با این حال، این حضور محدود و گزینشی بود و همه هواداران زن موفق نشدند برای این بازی وارد ورزشگاه شوند، در آن بازی تنها چند هزار صندلی از استادیوم صد هزار نفری به زنان تخصیص داده شد در حالی که ظرفیت کل ورزشگاه بسیار بیشتر بود و اکثر زنان حاضر در ورزشگاه هم از سوی مسئولان گلچین شده بودند و بسیاری از هواداران موفق نشدند بلیت ورود به ورزشگاه را تهیه کنند و پشت درها ماندند.

پس این بازی تلاش های فیفا و فدراسیون فوتبال ایران محدود به ورود زنان به ورزشگاه ها در بازی های بین المللی و ملی بود و همچنان خبری از حضور زنان در بازی های باشگاهی نبود.

همین حضور هم در همه شهرها ممکن نبود و نمونه هایی وجود داشت که زنان بلیت یک بازی را خریدند اما نتوانستند وارد ورزشگاه شوند؛ مانند بازی مقدماتی جام جهانی بین ایران و لبنان در مشهد در مارس ۲۰۲۲، که حدود ۲,۰۰۰ زن بلیت خریده بودند اما به دلیل ممانعت ماموران امنیتی نتوانستند وارد شوند و حواشی بسیاری ایجاد کرد.

در دو سال اخیر با تلاش های صورت گرفته ورود زنان به اکثر مسابقات ملی و باشگاهی داخل ایران به صورت محدود اما مستمر تقریبا دائمی شده و زنان هرچند با سکوهای اندک و تعداد بسیار کمتر نسبت به مردان اما حضور ثابت در ورزشگاه های فوتبال دارند.

با این حال این پیشرفت چشمگیر هم در همه استان ها و شهرها به صورت یکسان اتفاق نیفتاده و در برخی شهرها همچنان به دلیل تفکرات سنتی و ریشه های مذهبی مسئولان محلی این ممنوعیت همچنان ادامه دارد. مشهد، اصفهان، تبریز و اهواز از جمله آخرین شهرهای ایران هستند که هنوز زنان برای ورود به ورزشگاه در آن مشکل دارند اما خبر خوب این است که این آخرین سنگرهای مقابل زنان ایرانی هم اخیرا فرو ریخته است.

در استان خراسان و شهر مشهد دیروز، ۱۳ آبان (۳ نوامبر)، برای نخستین‌بار پس از سال‌ها اجازه ورود زنان به ورزشگاه داده شد و زنان پس از سال‌ها وارد ورزشگاه امام رضا مشهد شدند و بازی بین نساجی مازندران و نماینده یزد را تماشا کردند؛ رویدادی تاریخی که جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، از فضای پرجنب‌وجوش آن استقبال کرد.

اهواز در خوزستان، مقاوم‌ترین سنگر بود. علی‌رغم الزامات فیفا و حکم کمیته انضباطی برای برگزاری بازی بین فولاد-ملوان فقط با حضور زنان و بدون حضور مردان، مقامات محلی اجرای این دستور را رد کردند و نگرانی‌های «غیرفوتبالی» و «زیرساختی» را بهانه این ممنوعیت عنوان کردند. اما بالاخره این هفته اعلام شد که در استان خوزستان نیز به‌زودی زنان می‌توانند وارد ورزشگاه شوند و بازی تیم های فولاد و پیکان را تماشا کنند.

حضور زنان در ورزشگاه‌ها تنها مسئله ورزشی نیست؛ بلکه نماد و ابزار مهمی برای حضور زنان در عرصه عمومی، تقویت حقوق شهروندی، توسعه فرهنگی و اجتماعی و ارتقای احساس تعلق به جامعه است. هنگامی که زنان علاقه‌مند به فوتبال، بتوانند بدون مانع وارد ورزشگاه شوند، پیامی درباره برابری جنسیتی، مشارکت اجتماعی و اعتماد به توانمندی‌های مردان و زنان ارسال می‌شود.

ایران این گذار از محدودیت ها را همچنان با سرعت کم اما رو به پیشرفت طی می‌کند، هرچدن ظرفیت واقعی حضور زنان نیازمند برطرف کردن موانع بیشتر، اختصاص سکوهای بیشتر و همچنان حضور آزادانه کنار مردان در سکوهای ورزشگاه بدون مانع و جداسازی است.

The Final Barriers Fall: Women Enter Iranian Stadiums

The matter of women’s presence in Iran’s stadiums, after decades of restrictions, has attracted more attention in recent years. This limitation has become one of the symbols of gender inequality in Iran, prompting numerous efforts to eliminate it. In recent years, this dam has finally begun to crack, and the historical taboo of prohibiting Iranian women from entering stadiums has gradually been broken due to international pressure from FIFA and domestic activities. However, the pace of these changes has not been very satisfactory.

For the first time in decades, the Asian Champions League final match between Iran’s Persepolis and Japan’s Kashima Antlers hosted the entry of Iranian women into Azadi Stadium to watch an international football match. Nevertheless, this presence was limited and selective; not all female fans managed to enter the stadium for this game. In that match, only a few thousand seats out of the 100,000-capacity stadium were allocated to women, even though the total capacity was much larger. Most of the women present in the stadium had been handpicked by officials, and many fans failed to obtain tickets and were left outside the gates.

Following this match, the efforts of FIFA and the Iranian Football Federation were limited to allowing women’s entry into stadiums for international and national games, with no news yet of their presence at club matches.

Even this limited access was not possible in all cities, and there were instances where women bought tickets for a match but were unable to enter the stadium. for example, the World Cup qualifier between Iran and Lebanon in Mashhad in March 2022, where around 2,000 women had purchased tickets but were blocked from entering by security agents, sparking significant controversy.

In the past two years, with the progress made, women’s entry into most national and club matches inside Iran has become nearly permanent, albeit in a limited but consistent manner. Women now have a steady presence in football stadiums, though with few stands allocated to them and far fewer numbers compared to men.

However, this remarkable progress has not occurred uniformly across all provinces and cities. In some areas, traditional mindsets and the religious roots of local officials have kept the prohibition in place. Mashhad, Isfahan, Tabriz, and Ahvaz are among the last cities in Iran where women still face difficulties entering stadiums. The good news, however, is that these final strongholds against Iranian women have recently crumbled.

In Khorasan province and the city of Mashhad, yesterday—November 13 (November 3)—permission was granted for the first time in years for women to enter the stadium. Women entered Imam Reza Stadium in Mashhad after years of exclusion and watched the match between Nassaji Mazandaran and the Yazd team; a historic event that FIFA President Gianni Infantino welcomed for its vibrant atmosphere.

Ahvaz in Khuzestan was the most resistant bastion. Despite FIFA’s requirements and the disciplinary committee’s ruling to hold the match between Foolad and Melvan exclusively with women’s attendance and no men present, local officials rejected implementing the order, citing “non-football-related” and “infrastructural” concerns as excuses for the ban. But finally, this week it was announced that in Khuzestan province too, women will soon be able to enter the stadium and watch the match between the Foolad and Paykan teams.

Women’s presence in stadiums is not merely a sports matter; it is an important symbol and tool for women’s participation in the public sphere, strengthening citizenship rights, fostering cultural and social development, and enhancing their sense of belonging to society. When football-loving women can enter stadiums without barriers, it sends a message about gender equality, social participation, and trust in the capabilities of both men and women.

Iran is still navigating this transition from restrictions at a slow but steadily progressing pace. Yet, realizing the full potential of women’s presence requires removing more obstacles, allocating additional stands, and ensuring their free and unhindered presence alongside men in stadium seating areas, without separation.