وقتی اسم دویدن می‌آید، اغلب ما تصویری از جوانانی پرانرژی، عضلانی و سرشار از آدرنالین را در ذهن داریم. اما در ایتالیا، زنی وجود دارد که تمام این کلیشه‌ها را شکسته است. اما ماریا مازنگا (Emma Maria Mazzenga) در دهه نهم زندگی خود همچنان در پیست می‌دود و رکوردهای جهانی را جابه‌جا می‌کند. او نه تنها یک ورزشکار، بلکه نمادی از امید، پشتکار و الهام برای تمام نسل‌هاست.
زندگی‌نامه و مسیر ورزشی
اما ماریا مازنگا در سال ۱۹۳۳ در ایتالیا متولد شد. دوران کودکی و جوانی او، همزمان با شرایط سخت پس از جنگ جهانی دوم بود. با وجود محدودیت‌ها، عشق به فعالیت بدنی و تحرک همیشه بخشی از زندگی او بود. او از سالهای جوانی به دویدن علاقه داشت، اما مسیر حرفه‌ای‌اش در ورزش مسترها (رده‌های سنی بالاتر) شکل گرفت.
مازنگا برخلاف بسیاری که در سالمندی ورزش را کنار می‌گذارند، نه تنها ورزش را ادامه داد بلکه تصمیم گرفت رقابت کند. او در دهه‌های هفتم و هشتم زندگی‌اش نیز فعال بود و همین تداوم باعث شد در ۹۰ سالگی به جای ضعف و بیماری، رکوردهای جهانی را در اختیار داشته باشد.
اگر وقت خواندن ندارید، پادکست این محتوا را بشنوید
رکوردهای شگفت‌انگیز
دستاوردهای مازنگا در دو سرعت برای هر کسی الهام بخش است. او در دسته W90 (زنان بالای ۹۰ سال) رقابت می‌کند و نتایج او حیرت‌انگیز هستند:
- رکورد ۲۰۰ متر فضای باز: ۵۱.۴۷ ثانیه (۲۰۲۴)
- رکورد ۲۰۰ متر داخل سالن: ۵۴.۴۷ ثانیه (۲۰۲۵)
- دارنده ۴ رکورد جهانی، ۹ رکورد اروپایی و ۲۸ رکورد ملی ایتالیا
شاید این رکوردها در مقایسه با رکوردهای المپیکی به چشم نیایند، اما وقتی در نظر بگیریم که او این اعداد را در ۹۰ سالگی ثبت کرده است، ارزش واقعی آن‌ها روشن می‌شود.
رازهای فیزیولوژیکی بدن او
بدن انسان با افزایش سن تغییرات زیادی می‌کند: کاهش توده عضلانی، افت تراکم استخوان، کاهش توان قلبی و کند شدن متابولیسم. اما دانشمندان از بدن مازنگا شگفت‌زده شده‌اند. آزمایش‌ها نشان داده‌اند که بافت عضلانی و توان هوازی او مشابه یک فرد ۲۰ ساله است.
این وضعیت استثنایی نتیجه‌ی چند عامل کلیدی است:
- تمرین منظم: او هرگز ورزش را متوقف نکرده است. استمرار، مهم‌ترین عامل در جلوگیری از افت عملکرد است.
- سبک تغذیه مدیترانه‌ای: مصرف میوه‌ها، سبزیجات تازه، روغن زیتون و غلات کامل.
- ذهنیت مثبت: او ورزش را به‌عنوان «لذت» می‌بیند، نه اجبار. همین نگرش، استرس و فشار روانی را از او دور نگه داشته است.
- تعادل تمرینی: تمریناتش سبک اما پیوسته است، نه سنگین و مقطعی.
تحقیقات نشان داده‌اند ورزشکارانی که در سالمندی فعال می‌مانند، از مزایای زیادی برخوردار می‌شوند:
- کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی
- حفظ توده‌ی عضلانی و جلوگیری از سارکوپنیا (ضعف عضلانی ناشی از سن)
- بهبود تراکم استخوان و کاهش خطر پوکی استخوان
- حفظ توان شناختی و پیشگیری از آلزایمر
- افزایش امید به زندگی و کیفیت زندگی
مازنگا با عملکرد خود ثابت کرده است که این نتایج نه فقط در تئوری، بلکه در عمل کاملاً قابل دستیابی هستند.
مقایسه با دیگر ورزشکاران سالمند
اما ماریا مازنگا تنها سالمند فعال دنیا نیست. در کشورهای مختلف نمونه‌های مشابهی وجود دارند، اما کمتر کسی توانسته رکوردهای جهانی را جابه‌جا کند. مثلاً:
- ایدیت موروی (Edith Murway-Traina) در آمریکا در ۹۸ سالگی وزنه‌برداری می‌کند.
- هیدکیکو ناکامورا در ژاپن در ۱۰۳ سالگی همچنان یوگا کار می‌کرد.
با این حال، دستاوردهای مازنگا در سطح جهانی بی‌نظیر است؛ چراکه دو سرعت نیازمند قدرت انفجاری، استقامت و انعطاف‌پذیری بالاست، چیزی که معمولاً در سالمندی افت شدیدی پیدا می‌کند.
نقش ژنتیک یا سبک زندگی؟
سؤال مهم این است: آیا مازنگا محصول ژنتیک خارق‌العاده است یا نتیجه‌ی سبک زندگی سالم؟ پاسخ ترکیبی از هر دو است. ژنتیک او شاید نقش پایه‌ای داشته باشد، اما بدون تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و نگرش مثبت، هیچ ژنی نمی‌تواند چنین عملکردی را تا ۹۰ سالگی حفظ کند.
توصیه‌های کاربردی برای ورزش در سالمندی
الهام گرفتن از مازنگا به معنای این نیست که همه باید در ۹۰ سالگی دونده شوند. اما می‌توان از اصول او در زندگی روزمره استفاده کرد:
- شروع تدریجی: حتی ۱۵ دقیقه پیاده‌روی روزانه تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند.
- تمرینات قدرتی سبک: برای حفظ عضلات و جلوگیری از پوکی استخوان.
- تمرینات تعادلی و انعطاف‌پذیری: مثل یوگا یا حرکات کششی.
- تغذیه متعادل: سبزیجات، پروتئین کافی و چربی‌های سالم.
- سلامت روان: ورزش را با شادی و لذت همراه کنید، نه اجبار.
تأثیر رسانه‌ها و الهام اجتماعی
داستان مازنگا در رسانه‌های جهانی بازتاب گسترده‌ای داشته است. از رویترز تا گاردین، همه درباره‌ی این زن ۹۰ ساله نوشته‌اند. دلیلش واضح است: او نه تنها ورزشکاران، بلکه مردم عادی را هم تشویق می‌کند که زندگی سالم‌تری انتخاب کنند.
درس‌هایی برای همه ما
- سن فقط یک عدد است.
- پیوستگی مهم‌تر از شدت است.
- ورزش یعنی شادی.
- هرگز دیر نیست.
جمع‌بندی
اما ماریا مازنگا، دونده‌ی ۹۰ ساله ایتالیایی، نشان داد که پیری یک محدودیت نیست، بلکه یک انتخاب است. انتخاب بین نشستن و تسلیم شدن در برابر زمان، یا برخاستن و دویدن به سوی زندگی. اگر او توانسته در ۹۰ سالگی رکوردهای جهانی را جابه‌جا کند، پس هیچ بهانه‌ای برای ما باقی نمی‌ماند.