همه ما می‌دانیم شرکت در رشته‌های ورزشی یک عادت بسیار سالم است که به فعال ماندن و سلامت جسمانی و روانی کمک می‌کند و حس تعلق به یک جامعه خاص را ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که بسیاری از والدین، فرزندانشان را در سنین کودکی برای ورزش‌های مورد علاقه‌شان ثبت‌نام می‌کنند تا هم مهارت‌های اجتماعی آنها را بهبود دهند و هم اینکه فعالیت‌های تیمی را در کنار سبک زندگی فعال با سلامت جسمی و روانی تجربه کنند. با این حال، یکی از جنبه‌های منفی بیشتر رشته‌های ورزشی، خطر آسیب‌دیدگی در آنهاست. طبق گزارش مرکز پزشکی استنفورد، تقریباً یک سوم همه آسیب‌هایی که در دوران کودکی اتفاق می‌افتند، به آسیب‌های مربوط به ورزش مرتبط هستند.
حال سؤالی که می‌خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که کدام رشته ورزشی، بالاترین نرخ آسیب را دارد؟ چه به عنوان والدین درباره رشته ورزشی فرزندتان نگران باشید یا اینکه خودتان بخواهید بدانید کدام رشته ورزشی بالاترین نرخ مصدومیت را دارد، در ادامه به بیان پرخطرترین رشته‌های ورزشی از نظر مصدومیت و نحوه پیشگیری از آنها اشاره خواهیم کرد.
ورزش‌های با بالاترین خطر آسیب‌دیدگی
ورزش‌هایی که بالاترین خطر آسیب‌دیدگی را دارند، شامل ورزش‌های تماسی مانند بسکتبال، فوتبال، راگبی، و هاکی می‌شوند که همگی ورزش‌های شدت بالایی هستند که تماس‌های با نیروی بالای تکراری در بین بازیکن‌ها وجود دارد. ورزش‌های تماسی خطرناک‌ترین ورزش‌ها در نظر گرفته می‌شوند چون آنها شامل فعالیت جسمانی شدید و احتمال بالایی از برخورد هستند که به افزایش خطر آسیب‌دیدگی کمک می‌کنند.
نمای کلی از آسیب‌های ورزشی
دلایل آسیب‌دیدگی که می‌توانند فورا منجر به آسیب شوند، شامل برخوردها، ضربه‌ها و افتادن‌ها هستند. فشار بیش از حد هم می‌تواند باعث آسیب شود. برای مثال، کشش یا فشار ناگهانی بیش از حد می‌تواند باعث آسیب بافت شود. این اتفاق معمولاً در زمان تمرین و وقتی که عضلات گرم نشده‌اند، رخ می‌دهد.
رعایت نکردن تکنیک‌های ایمنی و تمرین با تجهیزات نامناسب هم نقش مهمی دارد. شرایط دردناک اغلب با ضعف عمومی بدن مرتبط است. بنابراین ورزش هم می‌تواند باعث آسیب شود. این معمولاً بعد از یک بیماری حاد یا تشدید بیماری‌های مزمن اتفاق می‌افتد.
به طور خلاصه، عوامل اصلی آسیب‌های ورزشی عبارتند از:
- ضربه‌ها و برخوردها
- فشار بیش از حد به بدن
- گرم نکردن مناسب بدن
- استفاده از تجهیزات نامناسب
- تمرین در زمان ضعف عمومی بدن
- ورزش کردن بلافاصله بعد از بیماری
این آسیب‌ها می‌توانند جدی باشند و نیاز به توجه و مراقبت مناسب دارند. خطرناک‌ترین ورزش‌ها را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
با توجه به محل آسیب
شامل آسیب‌های زانو، مچ پا، پا، لگن، شانه، آرنج، سر، ستون فقرات، یا کمر باشد. طبقه‌بندی این آسیب‌ها به شرایطی وابسته است، چون ممکن است ورزشکار از انواع ترکیبی از آسیب‌ها رنج ببرد. برای مثال، آسیب‌های ورزشی مفاصل معمولاً با شکستگی استخوان همراه است.
با نوع آسیب
آسیب‌ها می‌توانند از نظر کوفتگی‌ها، کشیدگی‌ها، پارگی‌ها، شکستگی‌ها یا آسیب‌های سر دسته‌بندی شوند.
با نوع ورزش
میزان آسیب‌پذیری یا خطر آسیب در ورزش‌هایی که شامل فعالیت زیادی می‌شوند، بالاتر است: فوتبال، هاکی، کشتی، بوکس، ژیمناستیک. به طور جداگانه، آسیب‌های بالٔه را هم می‌توان در این دسته قرار داد. در رقصنده‌های بالٔه، عضلات پا، رباط‌ها و استخوان‌ها بیشتر آسیب می‌بینند. فشارهای مداوم منجر به بیماری‌های مزمن می‌شود:
- آرتروز مفاصل ران|لگن
- فتق دیسک‌های ستون فقرات
زمان قرارگرفتن در معرض یک عامل آسیب‌زا
این می‌تواند جزو آسیب‌های مزمن یا حاد باشد. موارد مزمن معمولاً در اثر تروماهای مداوم ایجاد می شوند.
با شدت
ما می‌توانید آسیب‌های ورزشی را به ترتیب از خفیف، متوسط و حاد یا شدید دسته‌بندی کنیم.
کدام رشته ورزشی بیشترین میزان آسیب را دارند؟
بسکتبال
شاید از خواندن اینکه بسکتبال توانسته است رتبه یک بیشترین آسیب ورزشی را تصاحب کند، تعجب کرده باشید. اما واقعیت این است که بسکتبال یکی از بالاترین نرخ‌های آسیب‌دیدگی را دارد. چون بسکتبال شامل حرکات سریع، تغییر جهت‌های ناگهانی و پرش‌های فوری و همچنین برخورد و افتادن از ارتفاع در مقایسه با دیگر ورزش‌ها است، به همین دلیل بالاترین میزان وقوع مصدومیت را در مقایسه با سایر ورزش‌ها دارد و چون بزرگسالان و بچه‌ها نیز می‌توانند در بسکتبال شرکت کنند، هر فردی مستعد آسیب‌دیدگی است.
آسیب‌های رایج بسکتبال شامل موارد زیر می‌شوند:
- آسیب‌های زانو که به دلیل فشار تکراری روی زانوها در حین دویدن، پریدن و تغیر جهت‌های ناگهانی رایج است.
- پیچ خوردگی مچ پا ناشی از حرکات کناری و سریع مانند توقف‌های ناگهانی یا فرودهای یا چرخش‌ها.
- پارگی‌های ACL ناشی از تغییرات سریع جهت، فرود نامناسب بعد از یک فرود یا برخورد با دیگر بازیکن.
- دررفتگی انگشتان ناشی از یک برخورد محکم با توپ یا تماس با سایر بازیکنان که می‌تواند باعث خمیدگی انگشت به شکل غیرمتعارفی شود.
- کشیدگی‌های مچ دست و دیگر آسیب‌های دستی که اغلب در زمانی که بازیکن می‌افتد یا اقدام به ترمزگیری در هنگام افتادن روی یک دست بیش از حد دراز شده اتفاق می‌افتد.
- آسیب‌های کمری به دلیل حرکات تکراری، دویدن، پریدن یا تماس با دیگر بازیکنان.
- کشیدگی‌های عضلانی به خصوص در همسترینگ‌ها که می‌تواند به دلیل اسپرینت‌های (دویدن‌های) سریع، پریدن‌ها، یا توقف‌های ناگهانی اتفاق بیفتد که باعث می‌شود عضلات همسترینگ بیشتر از ظرفیتشان کشیده شوند.
- ضربات مغزی و دیگر آسیب‌های سر در نتیجه برخوردهای تصادفی، افتادن‌ها یا تماس طی بازی‌های شدید.
فوتبال آمریکایی
فوتبال آمریکایی ورزشی است که به شکل جسمانی فشار زیادی به بدن وارد می‌کند و به دلیل تماس زیاد ورزشکاران با یکدیگر، خطر بالای مصدومیت در آن وجود دارد. همچنین باید ذکر کنیم که به دلیل ماهیت سریع و برخوردهای با سرعت بالا، میزان آسیب‌ها در فوتبال آمریکایی بالاست. وجود تکل، مسدود کردن بازیکن حریف، یا توقف‌ها و استارت‌های مکرر و سرعت معمول بازی می‌تواند شما را به عنوان یک بازیکن فوتبال آمریکایی در معرض انواع آسیب‌ها قرار دهد.
آسیب‌های رایج فوتبال شامل موارد زیر می‌شوند:
- ضربه مغزی بعد از تکل‌زدن یا برخورد با بازیکن دیگر
- بزرگ‌ترین خطری که با ورزش‌های تماس بالایی مانند فوتبال همراه است، شامل احتمال آسیب‌های سر می‌شود. ضربات مغزی یک وضعیت اورژانسی هستند و اگر به سرعت درمان نشوند، می‌توانند کشنده باشند.
- کشیدگی‌های عضلانی و رباط از حرکات ناگهانی مانند جلو و عقب رفتن‌های تکراری.
- شکستگی استخوان‌های که می‌تواند ناشی از برخوردها یا افتادن‌ها باشد.
- دررفتگی‌ها، به خصوص برای انگشتان یا شانه‌ها که در آنها مفاصل از موقعیت معمول خود خارج می‌شوند.
- پارگی‌های ACL در زانو، اغلب از توقف‌های یا تغییرات جهت ناگهانی.
- آسیب‌های شانه مانند آسیب‌های روتاتور کاف یا دررفتگی، معمولاً در نتیجه تکل‌ها یا افتادن‌ها.
- آسیب‌های زانو که می‌تواند در نتیجه تکل‌ها، توقف‌های ناگهانی یا تغییرات جهت و فشار تکراری روی مفاصل زانو اتفاق بیفتد.
فوتبال
فوتبال یکی از ورزش‌های مورد علاقه در بین تمامی افراد در جهان است. اگر از جمله افرادی باشید که زمان زیادی را به تماشای تلویزیون اختصاص می‌دهید، به احتمال زیاد لحظات دردناکی از آسیب‌دیدگی‌های فوتبالیست‌ها را مشاهده کرده‌اید.
مصدومیت‌های فوتبال شامل موارد زیر می‌شوند:
- کشیدگی و پیچ خوردگی مچ پا به دلیل تغییرات ناگهانی جهت و برخوردهایی که باعث کشیدگی و پارگی رباط‌ها می‌شوند.
- آسیب‌ها و کشیدگی کشاله ران که می‌تواند باعث شود عضلات داخل ران به دلیل حرکات کناری سریع یا ناگهانی در تغییر جهت کشیده شده یا پاره شوند.
- شین اسپلینت به دلیل دویدن تکراری یا استفاده زیاد از حد و فشار روی جلو ساق (شین) که باعث التهاب عضلات، تاندون‌ها و بافت استخوانی می‌شود.
- آسیب‌های زانو و پارگی‌های ACL که می‌تواند در زمانی که فوتبالیست حرکات چرخشی یا توقف‌های ناگهانی انجام می‌دهد یا با دیگر بازیکن‌ها برخورد می‌کند اتفاق بیفتد.
راگبی
راگبی به عنوان یکی از خطرناک‌ترین ورزش‌ها شناخته می‌شود، به دلیل ماهیت بسیار شدید آن و نبود تجهیزات محافظتی برای بازیکنان. تصور کنید فوتبال آمریکایی را بدون کلاه ایمنی و محافظ بازی کنید… این راگبی است. بازیکنان با درگیر شدن در تکل‌ها، اسکرام‌ها1 و راک‌ها2 در معرض خطرات متعددی قرار می‌گیرند.
- Scrums (اسکرام‌ها): شکل خاصی از شروع مجدد بازی که در آن بازیکنان هر دو تیم با هم درگیر می‌شوند و برای تصاحب توپ به یکدیگر فشار می‌آورند.
- Rucks (راک‌ها): موقعیتی که بعد از تکل شکل می‌گیرد، جایی که بازیکنان هر دو تیم برای تصاحب توپی که روی زمین است با هم درگیر می‌شوند.
آسیب‌های رایج راگبی شامل موارد زیر می‌شوند:
- آسیب‌های سر و ضربه مغزی به دلیل ماهیت تکل‌ها و برخوردها. این آسیب‌ها زمانی که ورزشکار از وسایل محافظتی استفاده نکنند، شدیدتر می‌شوند.
- دررفتگی‌های شانه از تکل‌های قدرتمند که می‌تواند باعث شود مفصل شانه از موقعیت عادی خود جدا شود.
- پارگی‌های رباط ACL زانو که اغلب ناشی از تغییرات ناگهانی در جهت یا تکل‌های است که فشار خیلی زیادی به مفصل زانو اعمال می‌کند.
- شکستگی‌ها یا استخوان‌های شکسته به خصوص در نواحی مانند استخوان ترقوه، قفسه سینه و استخوان‌های اندام‌ها که به تکل‌های با نیروی بالا و برخوردها حساس هستند.
- بریدگی‌ها که اغلب در اثر تماس با کفش‌های میخ‌دار حریفان، کلاه اسکرام یا سایر قسمت‌های بدن به دلیل نبود تجهیزات محافظتی رایج است.
- آسیب‌های زانو ناشی از دویدن، توقف‌های ناگهانی و تماس فیزیکی.
هاکی
هاکی به چند دلیل به عنوان یک ورزش فوق‌العاده خطرناک شناخته می‌شود: اول، ترکیب اسکیت سرعت بالا، بازی در فضای نزدیک و استفاده از چوب و پاک (puck یا به فارسی پاک در هاکی یک دیسک لاستیکی سخت و تخت است که به عنوان توپ بازی استفاده می‌شود و می‌تواند با سرعت بسیار بالا حرکت کند و به همین دلیل یکی از دلایل خطرناک بودن این ورزش است) سخت، خطر آسیب‌ها را روی یخ افزایش می‌دهد؛ دوم، احتمال لیز خوردن و افتادن بازیکنان روی یخ لغزنده بیشتر از زمین یا میدان است. هاکی همچنین به عنوان یک ورزش خشن شهرت دارد، زیرا بازیکنان اغلب در طول بازی درگیر دعوا می‌شوند. اگرچه این ورزش بدون شک سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز است، اما می‌تواند شما را در معرض بسیاری از آسیب‌های دردناک قرار دهد.
رایج‌ترین آسیب‌های هاکی شامل موارد زیر می‌شوند:
- ضربه مغزی و سایر آسیب‌های سر، که به دلیل بادی چک‌ها (body check در هاکی به معنای برخورد فیزیکی و عمدی با بدن حریف است که طبق قوانین مجاز است. در واقع زمانی که یک بازیکن با استفاده از شانه، باسن یا بدن خود به طور عمدی با بازیکن حریف برخورد می‌کند تا او را از مالکیت پاک محروم کند یا مسیر حرکتش را مسدود کند، به این عمل بادی چک می‌گویند)، برخوردها و تماس‌های تصادفی در هاکی شایع است و باعث ضربه قابل توجه به سر می‌شود.
- شکستگی‌های استخوان ترقوه ناشی از افتادن‌ها، برخوردها یا چک شدن به تخته‌های کناری
- جدا شدن شانه، که اغلب زمانی رخ می‌دهد که بازیکنان به تخته‌ها چک می‌شوند یا درگیر بازی فیزیکی می‌شوند و باعث کشیدگی یا پارگی رباط‌های نگهدارنده مفصل شانه می‌شود.
- پارگی و زخم ناشی از برخورد پاک یا برخورد با حریفان، چوب بازی، یا تخته ها باعث بریدگی و کبودی می‌شود
- آسیب‌های مچ دست در نتیجه شوت‌های با سرعت بالا، چک‌کردن با چوب و افتادن‌ها.
- آسیب‌های زانو و پارگی‌های ACL به دلیل توقف‌های ناگهانی، تغییر جهت‌ها و احتمال برخورد روی یخ.
صخره‌نوردی
صخره‌نوردی یکی از بالاترین نرخ‌های مصدومیت را در بین رشته‌های ورزشی دارد. دلایل این نرخ بالای مصدومیت هم زیاد هستند. مشکل در این رشته ورزشی این است که نیروها باید کاملا توزیع شوند. علاوه بر بالارفتن از صخره، باید قادر باشید که به پایین نیز برگردید. بسیاری از صخره‌نوردهای آماتور در حین انجام این ورزش مرتکب اشتباهات زیر می‌شوند:
- همه توان خود را در بالارفتن صرف می‌کنند.
- از یاد می‌برند که پایین‌آمدن هم به اندازه بالارفتن خطرناک است.
ویژگی این رشته ورزشی این است که هر آسیب جدی می‌تواند شما را به بیمارستان و یا حتی در موارد حاد به سوی مرگ ببرد. اقدام پزشکی به خصوص در نواحی که این حوادث رخ می‌دهند آهسته و با سختی همراه است و نمی‌توانند همیشه کمک‌کننده باشد.
علاوه بر این، بعد از شکستگی‌های حاد و زخم‌های باز، خطر موارد زیر نیز وجود دارد:
- هیپوترمی
- سکته قلبی
- محدودیت حرکتی تاندون‌ها و مفاصل
ژیمناستیک
ژیمناستیک تا جایی که می‌دانیم شامل موارد زیر می‌شود:
- تعادل
- قدرت
- انعطاف‌پذیری
- چابکی
- هماهنگی و استقامت
این ورزش از تمامی عضلات بدن استفاده می‌کند. بعضی آسیب‌های رایج در ورزش شامل موارد زیر می‌شوند:
- شکستگی‌های مچ دست
- آسیب غضروف
- پارگی‌های رباط صلیبی قدامی (ACL)
حتی آسیب‌های جزئی هم یک مشکل بزرگ هستند، که می‌توانند باعث کاهش تراکم استخوانی شوند.
چطور از آسیب‌دیدگی‌های رایج جلوگیری کنیم؟
این رشته‌های ورزشی با بیشترین آسیب ورزشی نیازمند توجه بیشتری به اقدامات ایمنی هستند. ورزشکاران تمرینات سختی برای ساخت قدرت، چابکی و استقامت دارند. این تمرینات احتمال آسیب را کاهش می‌دهند. استفاده از وسایل و تجهیزات مناسب هم محافظت غیر قابل انکاری را از آسیب‌های بالقوه در این رشته‌های ورزشی فراهم می‌آورند. شما می‌توانید با توجه به رشته ورزشی خود، وسایل زیر را تهیه کنید.
- کلاه ایمنی
- پدهای محافظتی مخصوص آرنج یا زانو
- کمربندها یا طناب‌های ایمنی
علاوه بر این، اصلاح قوانین و داوری سخت‌گیرانه کمک می‌کند به:
- کمک به حفظ انصاف
- محافظت از ورزشکاران در برابر بازی‌های خطرناک حریفان
تحقیقات و مطالعات پیوسته درباره الگوهای آسیب زننده و پیشرفت در پزشکی ورزشی نیز می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
- شناسایی آسیب‌ها
- رسیدگی به خطرات احتمالی
همچنین علی‌رغم موارد بالا، شما به عنوان یک ورزشکار باید فرهنگ آگاهی از ایمنی را در نظر بگیرید. آگاهی از ایمنی بر بازی مسئولانه و روحیه ورزشکاری تأکید می‌کند. این می‌تواند یک نقش محوری در کاهش آسیب‌دیدگی‌ها ایفا کند. همچنین این اطمینان را به ورزشکاران می‌دهد که می‌توانند اشتیاق خود را برای رشته ورزشی‌شان دنبال کنند در حین حال خطرات ذاتی رشته انتخابی‌شان را به حداقل برسانند.
جمع‌بندی
ضروری است که از یاد نبرید که با تمرینات مناسب، معیارهای ایمنی و بازی مسئولانه خطرناک‌ترین ورزش‌ها می‌توانند با کمترین خطرات آسیب‌دیدگی انجام شوند. اما از یاد نبرید که بعضی از آسیب‌ها اجتناب‌ناپذیر هستند. آسیب‌هایی که در اثر پیچ‌خوردگی یا افتادن و … اتفاق می‌افتند. تنها کاری که از دست شما به عنوان یک ورزشکار بر می‌آید این است که احتمال وقوع این آسیب‌ها را با پیروی از اصول بالا و البته انجام تمرینات قدرتی متناسب با رشته ورزشی‌تان و تمرینات تعادلی و … کاهش دهید و بتوانید نقاط ضعف خود را به نقاط قوت (متاسفانه بیشتر ورزشکارها بیشتر روی نقاط قوت خود توجه دارند تا نقاط ضعف) تبدیل کرده و از فعالیتی که عاشق آن هستید بیشتر لذت ببرید.
سوالات رایج
خطرناک‌ترین رشته ورزشی دنیا چیست؟
خیلی سخت است که بتوان به تنهایی یک ورزش را به عنوان خطرناک‌ترین رشته ورزشی جهان نام برد اما فعالیت‌هایی مانند پرش آزاد از ارتفاع؛ مبارزه با گاو نر، و ترکیبی از ورزش‌های هنر رزمی معمولاً به عنوان خطرناک‌ترین شناخته می‌شوند.
کدام ورزش بالاترین نرخ آسیب را دارد؟
ورزش‌هایی مانند فوتبال آمریکایی، راگبی و هاکی روی یخ معمولاً بالاترین نرخ آسیب را به دلیل ذات جسمانی و تماس مکرر بازیکنان با همدیگر دارد.
آیا رشته‌های ورزشی با بالاترین نرخ آسیب، جزو خطرناک‌ترین آسیب‌های ورزشی هستند؟
ورزش‌هایی با نرخ آسیب‌های بالا لزوماً جزو خطرناک‌ترین‌ها نیستند. بعضی رشته‌های ورزشی ممکن است پایین‌ترین نرخ آسیب را داشته باشند اما وقتی اتفاق می‌افتد باعث شدیدترین آسیب‌های ورزشی شوند، در حالی که بقیه ممکن است بالاترین نرخ وقوع آسیب اما از نوع آسیب‌های جزئی را داشته باشند.
ورزشکاران چطور می‌توانند از آسیب‌هایی که در رشته‌های ورزشی با خطر بالا اتفاق می‌افتد ریکاوری شوند؟
ورزشکارانی که می‌خواهند از آسیب‌های رشته‌های ورزشی با خطر بالا ریکاوری شوند، باید به دنبال اقدامات پزشکی حرفه‌ای در کنار فیزیوتراپی باشند. آنها نیاز دارند تا برنامه‌های توانبخشی اصولی و منظمی را دریافت کرده و دنبال کنند.
تهیه و ترجمه: elmevarzesh.com
منابع
