تسویه معاملات چیست؟ – به زبان ساده + نحوه انجام

زمانی که اوراق بهاداری از بورس خریداری می‌شود، اوراق بهادار مربوطه از فروشنده به پرتفوی خریدار و مبلغ خرید نیز به حساب کاربری فروشنده منتقل می‌شود. انجام فرآیند ذکر شده با کمک کارگزاری‌ها و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود و به آن تسویه معاملات می‌گویند. مدت زمانی که طول می‌کشد تا این فرآیند انجام شود، زمان تسویه معاملات نام دارد و برای فعالان بازار سرمایه‌ اهمیت بالایی دارد. در واقع زمان تسویه معاملات، زمانی را نشان می‌دهد که فروشنده می‌تواند وجه حاصل از فروش اوراق را از حساب خود برداشت کند. در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که تسویه معاملات چیست و زمان لازم برای آن را بررسی می‌کنیم.

برای این منظور پس از ارائه توضیحاتی درباره تسویه معاملات، زمان‌ تسویه معاملات را در انواع اوراق بهادار همانند اوراق با درآمد ثابت، گواهی سپرده کالایی، انواع صندوق‌های قابل معامله در بورس و حق تقدم خرید سهام شرح می‌دهیم. پس اگر می‌خواهید با تسویه معاملات آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با مجله فرادرس همراه باشید.

تسویه معاملات چیست؟

تسویه معاملات در بورس به این معنا است که مبلغی که خریدار بابت خرید سهام یا دارایی پرداخت می‌کند به دست فروشنده آن دارایی برسد و در حالت مقابل نیز دارایی موردنظر از فروشنده به خریدار منتقل شود. برای این‌که درک بهتری از نحوه تسویه معاملات در بورس به‌دست آورید، در ابتدا لازم است تا درباره نحوه خرید و فروش سهام در بورس و فرآیند انتقال سهام فروخته شده و دریافت مبلغ حاصل از فروش اطلاعاتی را کسب کنیم. برای این منظور خرید و فروش اوراق بهادار در بورس را از دو طرف خریدار و فروشنده بررسی می‌کنیم.

نحوه خرید اوراق بهادار از بورس

برای این‌که افراد بتوانند اوراق بهادار موردنظر را از بورس تهیه کنند، در ابتدا نیاز دارند تا پس از دریافت کدبورسی و ثبت‌نام در کارگزاری مربوطه نسبت به شارژ حساب کاربری خود در کارگزاری اقدام کنند. پس از اطمینان از داشتن موجودی کافی برای خرید سهام موردنظر می‌توانند از همان پلتفرم‌های آنلاین کارگزاری مربوطه نسبت به ثبت سفارش برای خرید سهام مربوطه در قیمت موردنظر اقدام کنند.

در این حالت پس از این‌که قیمت سهام به قیمت ثبت سفارش خریدار برسد، معامله انجام می‌شود و اوراق بهادار مربوطه در پرتفوی حساب کاربری خریدار در پلتفرم معاملاتی قرار می‌گیرد. در این حالت خریدار مالک سهام مربوطه می‌شود و در صورت تمایل می‌تواند آن را با قیمت موردنظر بفروشد.

نحوه دریافت وجه حاصل از فروش سهام

ممکن است این سوال مطرح شود که زمانی که فروشنده سهام خود را می‌فروشد، مبلغ حاصل چگونه و در چه زمانی به حساب کاربری وی واریز می‌شود. در جواب این سوال به این نکته توجه کنید که زمانی که شخصی اوراق بهادار خود را می‌فروشد کارگزاری وجه مربوطه را به حساب کاربری وی انتقال می‌دهد. اما ممکن است تا مدتی دچار محدودیت‌هایی همانند محدودیت در برداشت وجه مربوطه تا زمانی مشخص باشد. برای درک بهتر دلیل این محدودیت در ادامه این مطلب نحوه انجام تسویه معاملات در بورس را به وسیله نهادی واسط به‌نام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه توضیح می‌دهیم.

نحوه انجام تسویه معاملات در بورس

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به‌عنوان نهادی واسط بر روی تسویه معاملات نظارت می‌کند. برای این‌که افراد بتوانند اوراق بهادار موردنیاز خود را خرید و فروش کنند نیاز دارند تا این کار را از طریق کارگزاری‌های بورسی انجام دهند.

بنابراین کارگزاری‌های بورسی به‌عنوان واسطی بین خریدارها و فروشندگان عمل می‌کنند. زمانی که خریدار سهام مربوطه را خریداری می‌کند، کارگزاری مربوطه مبلغ موردنظر برای خرید سهام را از حساب خریدار برداشت می‌کند و آن را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انتقال می‌دهد. سپس این شرکت در بازه‌های زمانی مشخصی این وجوه را در اختیار کارگزاری فروشنده قرار می‌دهد.

زمان تسویه وجوه معاملات چیست؟

زمان تسویه وجوه معاملات به زمانی اشاره می‌کند که پس از آن فروشندگان اوراق بهادار می‌توانند مبلغ حاصل از فروش اوراق بهادار را از حساب خود برداشت کنند. زمان تسویه وجوه معاملاتی با توجه به اوراق بهادار مورد معامله متفاوت است. برای این منظور تاریخ انجام معامله را با حرف T نشان می‌دهند و زمان تسویه معاملات را با عددی اضافه شده به آن نشان می‌دهند.

برای مثال اوراق بهاداری که تاریخ تسویه معاملات آنها یک روز کاری بعد از انجام معامله است را با T+۱ و اوراق بهاداری که تاریخ تسویه معاملات آنها دو روز کاری بعد از انجام معامله است را با T+۲ نشان می‌دهند. برای این‌که با زمان تسویه انواع اوراق بهادار آشنا شوید، در ادامه این مطلب پس از توضیحی مختصر درباره هر کدام از این اوراق بهادار، تاریخ تسویه آن را شرح می‌دهیم. اما قبل از آن بهتر است با مفهوم زمان تسویه معاملات یک روزه و دو روزه آشنا شویم.

زمان تسویه معاملات یک‌ روزه چیست؟

زمان تسویه معاملات یک‌روزه به معنای این است که اوراق بهادار مربوطه یک روز کاری بعد از انجام معاملات تسویه می‌شوند. برخی از اوراق بهادار دارای زمان تسویه معاملات یک‌روزه هستند که در ادامه آنها را ذکر می‌کنیم.

• گواهی سپرده کالایی
• صندوق‌های قابل معامله در بورس با پشتوانه سکه و طلا و گواهی سپرده کالایی
• صندوق‌های قابل معامله در بورس با سرمایه‌گذاری بر روی اوراق با درآمد ثابت
• اوراق بهادار با درآمد ثابت

زمان تسویه معاملات دو روزه چیست؟

زمان تسویه معاملات دو روزه به این معنی است که اوراق بهادار مربوطه در دو روز کاری بعد از انجام معامله تسویه می‌شوند. در ادامه برخی از اوراق بهادار با زمان تسویه معاملات دو روزه را ذکر می‌کنیم.

• سهام بورس و فرابورس
• صندوق‌های قابل معامله در بورس با سرمایه‌گذاری در سهام
• صندوق‌های قابل معامله در بورس با سرمایه‌گذاری مختلط
• حق تقدم خرید سهام
• اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن
• صندوق‌های زمین و ساختمان

تسویه معاملات اوراق بهادار با درآمد ثابت چیست؟

اوراق بهادار با درآمد ثابت نوعی از اوراق بدهی هستند که دولت‌ها و شرکت‌ها برای تامین مالی خود به بازار عرضه می‌کنند. افرادی که می‌خواهند از سود این اوراق استفاده کنند می‌توانند با خرید این اوراق از بورس از سود مربوطه استفاده کنند. این اوراق نیز همانند دیگر اوراق بهادار این قابلیت را دارد که در بورس معامله شود. بنابراین افراد می‌‌توانند با پیدا کردن نماد معاملاتی این اوراق در بورس نسبت به خرید و فروش آن اقدام کنند. به فرآیندی که از طریق بورس و کارگزاری‌ها برای تبادل پول و اوراق بهادار انجام می‌شود، تسویه معاملات اوراق بهادار با درآمد ثابت می‌گویند.

زمان تسویه اوراق بهادار با درآمد ثابت

زمان تسویه اوراق بهادار با درآمد ثابت یک روز کاری بعد از انجام معامله است. بنابراین افرادی که اوراق بهادار با درآمد ثابت خود را در بورس می‌فروشند بعد از یک روز کاری می‌توانند نسبت به برداشت مبلغ مربوطه از حساب خود اقدام کنند. البته زمانی که معامله انجام می‌شود مبلغ حاصل از فروش اوراق بهادار در حساب کاربری افزوده می‌شود ولی برای برداشت آن فروشنده می‌بایست حداقل تا زمان تسویه معاملات صبر کند.

در صورتی که فروشنده بخواهد با وجه حاصل از فروش اوراق بهادار با درآمد ثابت، در همان روز اوراق بهادار دیگری بخرد، در صورتی می‌تواند این کار را انجام دهد که زمان تسویه معاملات در اوراق مربوطه با زمان تسویه اوراق بهادار با درآمد ثابت یکسان باشد و در یک دسته قرار داشته باشند. برای مثال این شخص می‌تواند پس از فروش اوراق بهادار با درآمد ثابت نسبت به خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت در همان روز اقدام کند.

بنابراین با توجه به این‌که زمان تسویه معاملات در اوراق بهادار با درآمد ثابت و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت یکسان هستند، بنابراین فردی که یکی از این اوراق بهادار را بفروشد می‌تواند بلافاصله با وجه حاصل اوراق بهادار دیگر را خریداری کند.

صندوق‌های قابل معامله در بورس چیست؟

صندوق‌های قابل معامله در بورس صندوق‌هایی هستند که وجوه دریافتی خود را در دارایی‌هایی همانند سکه، طلا، گواهی سپرده کالایی و اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها با توجه به اختصاص وجوه خود به نوع دارایی‌های مربوطه نام‌گذاری می‌شوند. برای مثال به صندوق‌هایی که سرمایه تحت مدیریت خود را به سکه، طلا و سپرده‌های کالایی مربوطه اختصاص می‌دهند، صندوق قابل معامله در بورس با پشتوانه طلا گفته می‌شود.

برخی دیگر از صندوق‌های قابل معامله در بورس نیز سرمایه‌های تحت مدیریت خود را به خرید اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند که به آنها صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت می‌گویند. لازم به ذکر است واحدهای صندوق‌های قابل معامله در بورس را می‌توان همانند سهام خرید و فروش کرد و سرمایه‌گذارها می‌توانند آنها را در بورس معامله کنند.

تسویه معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟

تسویه معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری به فرآیندی اشاره می‌کند که طی آن واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق مربوطه به خریدار منتقل می‌شود و از سویی دیگر وجه پرداختی بابت خرید واحدهای صندوق از حساب خریدار به حساب فروشنده انتقال پیدا می‌کند. برای درک بهتر این فرآیند نحوه انجام معاملات را از سمت خریدارها و فروشندگان به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.

نحوه خرید واحدهای صندوق‌های بورسی

صندوق‌های بورسی دارای واحدهایی هستند که سرمایه‌‌گذاران می‌توانند این واحدها را به‌تعداد موردنظر خود خریداری کنند. نحوه خرید واحدهای صندوق‌های قابل معامله در بورس همانند خرید سهام یا دیگر اوراق بهادار است. برای این منظور افراد می‌بایست پس از ثبت‌نام در کارگزاری موردنظر و دریافت کدبورسی نسبت به شارژ حساب کاربری خود در پلتفرم آنلاین کارگزاری اقدام کنند.

در این حالت می‌توانند نماد صندوق موردنظر را در پلتفرم مربوطه جستجو کنند و پس از تعیین تعداد صندوق‌ها و قیمت خرید موردنظر سفارش خود را ثبت کنند. سرمایه‌گذاران می‌بایست به میزان سفارش ثبت شده در حساب کاربری خود موجودی داشته باشند. در این حالت پس از این‌که قیمت واحدهای صندوق مربوطه به قیمت ثبت سفارش خریدار برسد معامله انجام می‌شود و کارگزاری تعداد واحدهای خریداری شده را به پرتفوی خریدار در حساب کاربری انتقال می‌دهد.

نحوه فروش واحدهای صندوق‌های بورسی

برای این‌که خریداران بتوانند واحدهای صندوق‌های بورسی را خریداری کنند نیاز دارند تا فروشندگان همان تعداد واحد از صندوق را با همان قیمت برای فروش ثبت کرده باشند. در این‌صورت معامله انجام می‌شود و حساب فروشنده متناسب با مقدار فروش واحدهای صندوق شارژ می‌شود.

اما فروشنده برای برداشت وجه حاصل از فروش تا تکمیل فرآیند تسویه معاملات واحدهای صندوق باید منتظر بماند. لازم به ذکر است فروشنده می‌تواند با وجه حاصل از فروش واحدهای صندوق، اوراق بهاداری با تاریخ تسویه مشابه را خریداری کند ولی امکان برداشت وجه تا تکمیل فرایند تسویه معاملات وجود ندارد. زمان تسویه معاملات در صندوق‌های قابل معامله مختلف فرق می‌کند که در ادامه زمان تسویه معاملات را در تعدادی از این صندوق‌ها شرح می‌دهیم.

زمان تسویه معاملات در صندوق‌های طلا

زمان تسویه معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس با پشتوانه سکه و طلا یک روز کاری بعد از انجام معامله است. برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارند که وجوه تحت مدیریت خود را در سکه، طلا و گواهی‌های سپرده کالایی مربوطه سرمایه‌گذاری می‌کنند که به آنها صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری قابل معامله در بورس با پشتوانه سکه و طلا می‌گویند.

افرادی که نسبت به فروش واحدهای صندوق طلا در بورس اقدام می‌کنند، وجه حاصل از فروش واحدهای صندوق را یک روز کاری بعد از انجام معامله می‌توانند دریافت کنند. اما این افراد در صورت تمایل می‌توانند اوراق بهاداری با تاریخ تسویه معاملات مشابه با واحدهای صندوق طلا را با وجه حاصل از فروش واحدهای صندوق خریداری کنند.

زمان تسویه معاملات صندوق اوراق با درآمد ثابت

تسویه معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت یک روز کاری بعد از انجام معامله انجام می‌شود. به عبارت دیگر افرادی که واحدهای این صندوق‌ها را می‌فروشند برای دریافت وجه حاصل از فروش می‌بایست یک روز کاری صبر کنند. البته همانند دیگر اوراق بهاداری که تاریخ تسویه معاملات آنها یک‌روزه است، پس از فروش این اوراق بهادار می‌توان اوراق بهادار دیگر با تاریخ تسویه معاملات مشابه را در همان روز معامله خریداری کرد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت صندوق‌های قابل معامله در بورس هستند که وجوه تحت مدیریت خود را به خریداری و سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت اختصاص داده‌اند. واحدهای این صندوق‌ها نیز همانند انواع دیگری از اوراق بهادار در بورس خرید و فروش می‌شوند و سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت را از طریق پلتفرم‌های انلاین کارگزاری مربوطه معامله کنند.

گواهی سپرده کالایی چیست؟

تولیدکنندگان و کشاورزان می‌توانند محصولات خود را به انبارهای موردتایید بورس کالا ارائه دهند و بابت آن قبض انبار مربوطه را دریافت کنند. قبض انبار دریافتی این قابلیت را دارد که به گواهی سپرده کالایی تبدیل و در بورس خرید و فروش شود. بنابراین کشاورزان و تولیدکنندگان می‌توانند محصولات خود را در بورس کالا و با قیمتی رقابتی از طریق گواهی سپرده کالایی بفروشند.

افراد می‌توانند محصولات موردنیاز خود را با استفاده از گواهی سپرده کالایی تهیه کنند. افراد با خرید گواهی سپرده کالایی در واقع مالک مقدار کالایی مشخص مربوط به گواهی سپرده کالایی موردنظر می‌شوند و می‌توانند با ارائه گواهی سپرده کالایی مربوطه، محصول موردنظر را دریافت کنند.

خرید و فروش گواهی سپرده کالایی

برخی از سرمایه‌گذاران تنها برای کسب سود از نوسانات قیمت گواهی‌های سپرده کالایی برای خرید آنها اقدام می‌کنند. این افراد می‌بایست به تاریخ سررسید این اوراق و نحوه انجام معاملات در این اوراق توجه داشته باشند. لازم به ذکر است تنها گواهی‌های سپرده کالایی که نحوه انجام معاملات در آنها پیوسته است را می‌توان پس از خرید برای فروش به بازار عرضه کرد.

در این‌صورت تریدرها می‌بایست به تاریخ سررسید این اوراق نیز توجه داشته باشند و تا قبل از زمان سررسید این اوراق نسبت به خرید و فروش گواهی‌های سپرده کالایی در بورس اقدام کنند. بنابراین افرادی که تنها برای کسب سود و نوسان‌گیری از گواهی سپرده کالایی آنها را خرید و فروش می‌کنند می‌بایست به این نکته دقت کنند که معاملات خود را تا قبل از زمان سررسید انجام دهند. در غیر این‌صورت افرادی که در زمان سررسید مالک گواهی سپرده کالایی هستند می‌بایست کالای مربوطه را از انبار بورس کالا دریافت کنند.

نحوه خرید گواهی سپرده کالایی

برای خرید گواهی‌های سپرده کالایی افراد می‌توانند همانند خرید سهام شرکت‌ها از طریق پلتفرم‌های آنلاین معاملاتی در کارگزار‌ی‌ها اقدام کنند. برای این‌ منظور می‌بایست نماد معاملاتی مربوطه را جستجو کنند و پس از مشخص کردن تعداد و قیمت خرید گواهی‌های سپرده کالایی نسبت به ثبت سفارش خرید اقدام کنند. در این حالت پس از اینکه قیمت گواهی سپرده کالایی به قیمت ثبت سفارش برسد، کارگزاری معامله را انجام می‌دهد و تعداد گواهی سپرده کالایی خریداری شده به پرتفوی خریدار منتقل می‌شود.

نحوه فروش گواهی سپرده کالایی

برای فروش گواهی‌های سپرده کالایی افراد می‌بایست تا قبل از زمان سررسید آن اقدام کنند. همان‌‌طور که پیشتر نیز ذکر شد، تنها گواهی‌های سپرده کالایی که نحوه انجام معاملات آنها به‌صورت پیوسته است، این قابلیت را دارند که توسط مالک ‌آن فروخته شوند. بنابراین افراد می‌توانند از همان پلتفرم آنلاین معاملاتی مربوط به کارگزاری که نسبت به خرید این اوراق اقدام کرده‌اند، نسبت به فروش گواهی‌های سپرده کالایی در قیمت موردنظر اقدام کنند.

لازم به‌ذکر است که پس از فروش گواهی سپرده کالایی این امکان وجود دارد که فروشندگان با استفاده از وجه حاصل از فروش گواهی‌های سپرده کالایی، اوراق بهادار دیگری با تاریخ تسویه معاملات مشابه را در همان روز خریداری کنند. اما در صورتی که فروشندگان بخواهند وجه حاصل از فروش گواهی سپرده کالایی را دریافت کنند، می‌بایست تا یک روز کاری پس از انجام معامله صبر کنند. این فاصله یک روزه در واقع همان زمان تسویه معاملات برای گواهی‌های سپرده کالایی است.

تسویه معاملات گواهی سپرده کالایی چیست؟

تسویه معاملات گواهی سپرده کالایی به فرآیندی اشاره می‌کند که طی آن گواهی‌های سپرده کالایی با وجه مربوط به خرید آنها بین خریدار و فروشنده مبادله می‌شود. برای انجام معامله گواهی‌های سپرده کالایی همانند دیگر اوراق بهادار می‌بایست در دو طرف بازار خریداران و فروشندگان وجود داشته باشند تا میزان تقاضای خریداران با میزان عرضه فروشندگان پاسخ داده شود. در این حالت پس از انجام معامله، مراحل تسویه معاملات گواهی سپرده کالایی همانند دیگر اوراق بهادار توسط بورس و کارگزاری‌ها انجام می‌شود.

حق تقدم چیست؟

گواهی حق تقدم خرید سهام نوعی اوراق بهادار وابسته به سهام محسوب می‌شود که امکان معامله در بورس را دارد. افرادی که سهامدار شرکت هستند به نسبت سهامی که دارند مالک شرکت مربوطه محسوب می‌شوند. در مواقعی که شرکت اقدام به انتشار سهام جدید می‌کند، سهام‌داران شرکت از اولویت برای خرید سهام جدید برخوردار هستند که به آن حق تقدم در خرید سهام گفته می‌شود. شرکت‌های بورسی می‌توانند سرمایه خود را از طریق انتشار اوراق سهام جدید افزایش دهند.

فرض کنید شرکتی بورسی می‌خواهد از طریق انتشار اوراق سهام جدید سرمایه خود را ۴ میلیارد تومان افزایش دهد. در این حالت با توجه به این‌که قیمت اسمی سهام‌ شرکت‌های بورسی صد تومان است این شرکت برای افزایش ۴ میلیاردی سرمایه شرکت نیاز دارد تا ۴۰ میلیون سهم صد تومانی منتشر کند. افرادی که سهام این شرکت را دارا هستند از حق تقدم خرید سهام جدید برخوردار هستند و می‌توانند متناسب با تعداد سهامی که دارند و درصد افزایش سرمایه شرکت، سهام جدید را با قیمت صد تومان خریداری کنند.

جذابیت حق تقدم برای سهام‌داران شرکت چیست؟

جذابیت حق تقدم سهام برای سهام‌داران شرکت به این دلیل است که قیمتی که سهام در بورس معامله می‌شود معمولا بیشتر از قیمت اسمی سهام است. برای مثال در صورتی که قیمت بازاری سهم شرکت الف برابر با ۱۴۰ تومان باشد. سهام‌دارانی که از حق تقدم خرید سهام شرکت استفاده می‌کنند با توجه به اینکه سهام مربوطه را با قیمت صد تومان خریداری می‌کنند، در ازای هر سهم ۴۰ تومان سود می‌کنند.

انواع اقدام سهام‌داران درباره حق تقدم

سهام‌داران می‌توانند تصمیم‌گیری‌های متفاوتی نسبت به حق تقدم داشته باشند. برخی از سهام‌داران برای تبدیل حق تقدم به سهام در مهلت تعیین شده نسبت به پرداخت مبلغ اسمی صد تومان بابت هر سهم به حساب مربوط به شرکت، درخواست خود را مبنی به تبدیل حق تقدم به سهم اعلام می‌کنند.

افرادی دیگر ممکن است هیچ واکنشی نسبت به حق تقدم نداشته باشند. در این‌ صورت بعد از اتمام زمان انجام معاملات حق تقدم و حذف نماد آن از پرتفوی سهام‌داران، شرکت نسبت به فروش حق تقدم‌های استفاده نشده از طریق پذیره‌نویسی عمومی اقدام می‌کند. پس از فروش حق تقدم‌ها وجه حاصل از فروش در اختیار سهام‌دارانی که از حق تقدم خود استفاده نکرده‌اند، پس از کسر هزینه‌های مربوطه قرار می‌‌گیرد.

اما دسته‌ای از سهام‌دارانی که به آنها حق تقدم اختصاص پیدا کرده است می‌توانند حق تقدم‌های خود را در بازه زمانی ۶۰ روزه از شروع معاملات بفروشند. در این حالت سهام‌داران می‌توانند در بازه زمانی تعیین شده نسبت به خرید و فروش حق تقدم‌ها در بورس اقدام کنند.

تسویه معاملات حق تقدم چیست؟

تسویه معاملات حق تقدم به فرآیند مبادله حق تقدم و مبلغ حاصل از فروش آن بین خریداران و فروشندگان اشاره می‌کند. افرادی که حق تقدم به آنها اختصاص پیدا کرده است می‌توانند حق تقدم‌های خود را در بازه زمانی تعیین شده بفروشند. افراد دیگری نیز در همین بازه زمانی می‌توانند حق تقدم‌های موردنظر را از این سهام‌داران خریداری کنند. در این میان افرادی که حق تقدم‌های خود را می‌فروشند برای دریافت وجه حاصل از فروش این اوراق بهادار می‌بایست تا دو روز کاری بعد از انجام معاملات منتظر بمانند.

البته این افراد می‌توانند با وجه حاصل از فروش حق تقدم، اوراق بهاداری با زمان تسویه معاملات مشابه با حق تقدم را در همان روز خریداری کنند. به عبارت دیگر زمان تسویه معاملات حق تقدم دو روز کاری بعد از انجام معاملات است و فروشندگان این اوراق بهادار می‌توانند پس از دو روز کاری از انجام معاملات نسبت به دریافت وجه حاصل از فروش اقدام کنند.

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس مفهوم تسویه معاملات را بیان کردیم و توضیحاتی درباره نحوه انجام تسویه معاملات در بورس ارائه کردیم. سپس زمان تسویه وجوه معاملات در بورس را توضیح دادیم و زمان تسویه معاملات یک روزه و دو روزه را بیان کردیم.

برای درک بهتر نحوه انجام فرایند تسویه معاملات و مفهوم آن در اوراق بهادار مختلف در ادامه این مطلب پس از توضیح نحوه کارکرد برخی از اوراق بهادار در بورس به توضیح زمان تسویه معاملات در آنها پرداختیم. برای این‌ منظور تسویه معاملات اوراق بهادار با درآمد ثابت را شرح دادیم و زمان تسویه این اوراق را بیان کردیم. سپس صندوق‌های قابل معامله در بورس را شرح دادیم و تسویه معاملات در این صندوق‌ها را بیان کردیم.

در ادامه گواهی سپرده کالایی را توضیح دادیم و نحوه خرید و فروش گواهی سپرده کالایی را بیان کردیم. سپس تسویه معاملات گواهی سپرده کالایی را شرح دادیم. در پایان این مطلب نیز حق تقدم را توضیح دادیم و تسویه معاملات حق تقدم را بیان کردیم.