درس استعداد تحصیلی دکتری یکی از دروس مهم و چالش‌برانگیز برای داوطلبان کنکور دکتری است که منبع مشخصی ندارد. سوالات این آزمون هر سال در بخش‌های مختلفی طراحی می‌شود تا میزان آمادگی ذهنی و توانایی‌های متقاضیان را بسنجد. برای پاسخ‌گویی به این سوالات، آشنایی با اصول اولیه ریاضی و هندسه ضروری است. این آزمون شامل بخش‌های مختلفی مانند درک مطلب، استدلال منطقی و معماها می‌باشد.
از سال ۱۳۹۰، درس استعداد تحصیلی دکتری به عنوان یکی از مواد امتحانی کنکور نیمه متمرکز مقطع دکتری دانشگاه‌های سراسری در ایران مطرح شده است. سوالات این درس در چهار بخش اصلی ارائه می‌شود:
– **بخش اول: درک مطلب**
این بخش معمولاً شامل متون طولانی است و نیاز به تمرکز و سرعت عمل بالایی دارد. پاسخ سوالات اغلب به طور مستقیم در متن وجود دارد، اما گاهی سوالات غیرمستقیم و ادراکی نیز مطرح می‌شود. تمرین و تکرار برای بهبود سرعت و دقت در این بخش بسیار مهم است.
– **بخش دوم: استدلال منطقی**
در این بخش، داوطلبان باید با اصول طراحی سوالات استدلال منطقی آشنا باشند. تمرین زیاد و افزایش سرعت عمل برای پاسخ‌گویی به این سوالات ضروری است.
– **بخش سوم: استدلال تحلیلی**
این بخش شامل سوالاتی است که نیاز به تحلیل و بررسی دقیق دارند. داوطلبان باید توانایی تجزیه و تحلیل مسائل را داشته باشند.
– **بخش چهارم: سوالات کمی**
این بخش شامل سوالاتی در زمینه هوش، مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی است. برای پاسخ‌گویی به این سوالات، دانش ریاضی و تمرین کافی لازم است.
برای موفقیت در آزمون استعداد تحصیلی، سرعت عمل و تمرکز ذهنی از عوامل کلیدی هستند که تنها با تمرین و تکرار به دست می‌آیند. داوطلبان باید از حفظ کردن مطالب خودداری کنند و به جای آن، با استفاده از روش‌هایی مانند مهندسی معکوس، تکنیک‌های پاسخ‌گویی به سوالات را یاد بگیرند.
بررسی سوالات سال‌های گذشته و استفاده از منابع آموزشی مناسب می‌تواند به داوطلبان کمک کند تا با حجم زیاد مطالب کنار بیایند. همچنین، مشورت با افراد موفق در سال‌های گذشته می‌تواند راهنمای خوبی برای انتخاب منابع مناسب باشد.
در نهایت، سوالات بخش کمی شامل هوش، حل مسئله و محاسبات است که با تمرین و یادآوری مباحث ساده ریاضی می‌توان به آن‌ها پاسخ داد. این بخش معمولاً در گروه‌های مختلف آزمایشی شامل سوالات هوش، حل مسئله، مقایسه‌های کمی و محاسباتی است.
با توجه به مصوبات شورای سنجش و پذیرش دانشجو، ضرایب دروس آزمون دکتری به شرح زیر است:
– آزمون زبان با ضریب ۱
– آزمون استعداد تحصیلی با ضریب ۱
– آزمون دروس تخصصی با ضریب ۴
این مصوبات برای تمامی دوره‌های تحصیلی از جمله روزانه، شبانه، پردیس‌های خودگردان، پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی اعمال می‌شود.