رقابتهای سوپرجام فوتبال ایران روز جمعه ۲۸ دی میان دو تیم پرسپولیس و سپاهان در ورزشگاه امام خمینی اراک برگزار خواهد شد تا برنده نخستین جام این فصل مشخص شود. این مسابقه در شرایطی برگزار میشود که سازمان لیگ از طریق آن درآمدهایی کسب میکند، اما تیمهای شرکتکننده به لحاظ مالی سود چندانی نمیبرند و تنها به دنبال کسب عنوان قهرمانی هستند.
سازمان لیگ، به عنوان مسئول برگزاری این مسابقه، اطلاعات شفافی درباره قراردادها، درآمدها و هزینهها ارائه نمیدهد. به همین دلیل، مشخص نیست چه مبالغی از طریق تبلیغات یا سایر منابع به دست آمده است. همچنین، تا پیش از برگزاری مسابقه، هیچ اطلاعی درباره پاداش تیمهای پرسپولیس و سپاهان در دسترس نیست.
دو باشگاه پرسپولیس و سپاهان که در فصل گذشته هزینههای سنگینی برای قهرمانی متحمل شدهاند، همچنان دریافت حق و حقوق بابت تبلیغات محیطی از سازمان لیگ را حق خود میدانند. این در حالی است که سازمان لیگ اسپانسرهای مشخصی را برای این مسابقه انتخاب کرده تا با دریافت پول، محصولات خود را قبل، حین و پس از مراسم اهدای جام تبلیغ کنند.
در بسیاری از کشورها، سوپرجام به یک فرصت اقتصادی و نمایشی تبدیل شده و منافع متنوعی را برای برگزارکنندگان و تیمها به همراه دارد. برای مثال، کشورهایی مانند عربستان سعودی و قتل تلاش میکنند تا سوپرجام کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و فرانسه را میزبانی کنند. این اقدام باعث افزایش جوایز تیمها و منافع مالی برای فدراسیونها میشود.
عربستان سعودی در سالهای اخیر میزبانی سوپرجام ایتالیا و اسپانیا را بر عهده گرفته است. برای مثال، این کشور برای میزبانی سوپرجام اسپانیا مبلغ ۴۰ میلیون یورو به فدراسیون فوتبال اسپانیا پرداخت کرده است. نیمی از این مبلغ به فدراسیون میرسد و نیم دیگر بین تیمهای شرکتکننده توزیع میشود. به عنوان مثال، رئال مادرید و بارسلونا هر کدام ۶ میلیون یورو، اتلتیک بیلبائو حدود ۳ میلیون یورو و مایورکا کمی بیش از ۱.۵ میلیون یورو دریافت کردهاند. همچنین، تیمهایی که به فینال میرسند، یک میلیون یورو اضافی و تیم قهرمان ۲ میلیون یورو بیشتر دریافت میکنند.
عربستان سعودی برای میزبانی سوپرجام ایتالیا نیز توافقی با فدراسیون فوتبال این کشور انجام داده است. بر اساس این توافق، عربستان مبلغ ۲۳ میلیون یورو پرداخت کرده که ۱۶.۲ میلیون یورو از آن بین چهار تیم شرکتکننده تقسیم شده است. تیم قهرمان ۸ میلیون یورو، نایبقهرمان ۵ میلیون یورو و تیمهای حذفشده در نیمهنهایی هر کدام ۱.۶ میلیون یورو دریافت کردهاند.
عربستان سعودی با میزبانی این مسابقات، اهدافی مانند تقویت وجهه بینالمللی، توسعه صنعت گردشگری، سرمایهگذاری در ورزش، تنوعبخشی به اقتصاد و دیپلماسی ورزشی را دنبال میکند. این اقدامات مزایای متعددی برای فدراسیونهای فوتبال نیز به همراه دارد، از جمله درآمد مالی قابلتوجه، افزایش جوایز تیمها، گسترش برند و مخاطبان بینالمللی و توسعه روابط بینالمللی.
با این حال، برگزاری سوپرجام در کشورهای دیگر با انتقاداتی نیز مواجه شده است. از جمله این انتقادات میتوان به محرومیت هواداران محلی از حضور در این مسابقات و مسائل مربوط به حقوق بشر در کشورهای میزبان اشاره کرد.
در ایران، برگزاری سوپرجام فوتبال علیرغم جنبههای رقابتی و نمایشی، هنوز با مشکلات مالی و ضعف در برگزاری مواجه است. عدم شفافیت در درآمدها و هزینهها و نبود پاداش مالی برای تیمهای شرکتکننده، نشاندهنده شکافی بزرگ بین لیگهای داخلی و رقابتهای بینالمللی است. در حالی که در کشورهایی مانند عربستان و قطر، سوپرجامها به یک فرصت مالی و اقتصادی تبدیل شدهاند، در ایران این رویداد هنوز نتوانسته است به یک منبع درآمد پایدار و مشخص برای تیمها و برگزارکنندگان تبدیل شود.